Porselein - Bettina Drion RECENSIE

Recensie: Porselein - Bettina Drion

Hoe zwaar weegt de last van een ‘foute’ grootvader

In de roman Porselein behandelt Bettina Drion de worsteling die duizenden (klein)kinderen van een ‘foute’ (groot)vader decennia lang de gemoedsrust ontneemt. En al helemaal wanneer het liefdesleven je in de steek laat en je een vriendin hebt die haar journalistieke nieuwsgierigheid via jou wil bevredigen. Een voortdurende schakeling van het toen naar het nu, met een stevige scheut bedrieger bedrogen. Hoe fout is fout wanneer je weigert de vlucht te nemen naar onwaarheden om het vege lijf te redden.

Je zult nota bene bij de uitreiking van de Joodse Yad Vashem-onderscheiding de onderhuidse twijfel over een opa als landverrader zien gevoed. Het innerlijk gevecht tussen er buiten blijven en het schenken van klare wijn. Hoe moeilijk is dat allemaal wanneer Amor de andere kant uitkijkt? De botsing tussen gevoel en verstand, mooi uitgewerkt in de karakters van de hoofdpersonen.

De één die zich geen raad weet met de verlokkingen van nazi Duitsland; de onwetende nazaat die vreest de negatieve uitkomst van die tweestrijd te ontdekken. Drion trakteert op spannende flashbacks. Dat wat de grootvader je op de ene bladzijde laat weten en de kleindochter nog moet ontdekken. Beter halverwege terug dan verdwaald aan het eind. Hoe makkelijk gezegd en hoe moeilijk de praktijk.

De verklaring voor de titel Porselein? We zouden niet onvriendelijk bedoeld willen zeggen: zoek dat lekker zelf uit. Een verwijzing naar de breekbaarheid van relaties onder de geschetste omstandigheden is er niet vreemd aan, maar het zit toch ook net weer even anders. De auteur romantiseert op een thema dat na 75 jaar niets aan actualiteit heeft verloren. Het antisemitisme dat in een beschaafd land als Nederland om zich heen grijpt als het coronavirus. Waarbij je vurig hoopt dat het laatste een minder lange houdbaarheidsdatum heeft.

Porselein omvat een gegeven dat neigt naar zware kost, naar een epos dat zich minder gemakkelijk laat consumeren. Maar in deze geromantiseerde vorm wordt het smeuïg opgediend, een afwisseling van ernst en luim. Het haalt de polariserende mening onderuit, stemt tot nadenken. Het zwart wit beeld, bijgekleurd met grijstinten. Een oordeel en vooroordeel dat op z’n minst onder druk komt te staan. Ook al wanneer je de wijze waarop het Militair Gezag die ‘foute mensen’ over één kam scheert, meeweegt. Waarbij we er alle begrip voor hebben dat het voor degenen die vreselijk veel onrecht is aangedaan, die hun naasten zagen wegvallen door een barbaarse bezetter, een stuk minder gemakkelijk zal zijn. Dan heeft de oproep naar nuance al gauw de status van het holle woord.

Recensie: Porselein - Bettina Drion