• onze waardering

Wij zijn de wrekers over dit alles - Conny Braam RECENSIE

Recensie: Wij zijn de wrekers over dit alles - Conny Braam

Apartheid als beloning voor 3,5 jaar afzien tegen de nazi’s

Je stapt als Zuid-Afrikaanse kleurling in het meedogenloze gevecht tegen de nazi’s. Gelijkberechtiging aan het eind ervan is de stip aan de horizon. Wanneer zelfs Winston Churchill je daar uitzicht op biedt weet je waar je het voor doet. Na 3,5 jaar afzien een andere beloning: die van de apartheid..

Conny Braam geeft haar roman over dit thema de titel Wij zijn de wrekers van dit alles mee. De hoofdpersoon. Jakob Witbooi, kleinzoon van de Afrikaanse vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi, ziet zijn droom uiteen spatten in een gigantische geweldsspiraal. Bij voortduring de kleinering door blanke Afrikaners binnen de eigen gelederen en door fascistische Duitsers en Italianen.

Een meeslepend epos over mannen die de vernedering van thuis meenemen naar het slagveld en dat ondergaan omdat het aan de einde allemaal beter zal zijn. Braam zet krachtige personages neer met groot inlevingsvermogen. De gruwel van de oorlog in de menselijke maat. Het schier eindeloze afzien, de uitzonderlijke kameraadschap, maar ook de gebroken wilskracht.

Vanuit de knevel door het Duits kolonialisme in Zuid Afrika naar het barbarisme van de nazi’s, wat Wij zijn de wrekers van dit alles zo voelbaar maakt. Je draagt de Bijbel met je mee, maar dat is toch niet dezelfde als degene die je dit allemaal laat ondergaan. Een God voor de blanken.

Als de geallieerden nagenoeg voor de deur van het kamp staan waar je krijgsgevangen bent, volgt het ergste. Een meedogenloze mars van honderden kilometers. Daarin komen kleurlingen, blanken een zelfs een Duitse SSer tot eenrichtingsverkeer onder de druk van de omstandigheden. Ze nemen het voor elkaar op. De wijze waarop Braam dit beschrijft is stilistisch van de bovenste plank.

Wij zijn de wrekers van dit alles doet je meevoelen met de uitzichtloosheid, Je waant je ooggetuige van een aftakeling die kannibalisme benadert. De angst aan Duitse zijde voor de aanstormende Russen krijgt geen toelichting. Wie een beetje zijn geschiedenis kent kan het zelf verklaren. Ze hebben zich eerder zelf als beesten gedragen. Enig historisch besef helpt de lezer om de ontwikkelingen te plaatsen.

Hoewel de verhaallijn een aaneenschakeling is van gruwel en leed, glijdt Wij zijn de wrekers van dit alles nooit weg naar iets afstotelijks. Het laat je proeven dat ieder mens uniek is met sterk uiteenlopende beleving van het kwaad. Boeiende karaktertekeningen die je geen moment los maken van het verhaal.

Enerzijds de drang om te doden voor een korstje brood; anderzijds de status van jood aannemen om de ander te redden. De verwikkelingen die daardoor ontstaan dragen nog wat extra spanning aan. Braam bewees eerder haar literair historische kwaliteiten in romans over de familie Abraham. Dir is een niet mindere proeve van bekwaamheid.

Eerst en vooral echter confronteert het je als lezer met genadeloos racisme, dat even krimpt onder gezamenlijk ondervonden oorlogsleed, maar als het laatste schot is gevallen in versterkte mate de kop opsteekt.

Recensie: Wij zijn de wrekers over dit alles - Conny Braam

Wij zijn de wrekers over dit alles

  • Onze waardering:

             
  • Members waardering:

    1  2  3  4  5 
    (0 stemmen)
  • Omschrijving:

    75 jaar geleden, tijdens de beruchte dodenmars vanuit Auschwitz, bevindt zich in de lange stoet uitgeputte gevangenen sergeant Jakob Witbooi, kleinzoon van de Afrikaanse vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi. Samen met duizenden witte, zwarte en bruine Zuid-Afrikanen is hij in 1942 in Noord-Afrika krijgsgevangen gemaakt en naar Europa vervoerd. Ondanks de barre omstandigheden in de krijgsgevangenkampen blijven de raciale verhoudingen van thuis bepalend voor de onderlinge verstandhouding.
    Als Jakob en zijn vrienden eind 1944 als dwangarbeiders bij IG Farben in Auschwitz iii terechtkomen, begrijpt hij dat dit de ultieme consequentie van racisme is. Heimelijke gesprekken met de joodse Amsterdammer Wolfie Waterman in een fabriekslatrine doen hem inzien dat zijn vertrouwen in de belofte van Churchill dat meevechten tegen de nazi's de gekoloniseerde soldaten stemrecht zal opleveren, onterecht is. Het einde van de oorlog zal de Zuid-Afrikanen apartheid brengen. In "Wij zijn de wrekers over dit alles' brengt Conny Braam op meeslepende wijze een verborgen geschiedenis met onvergetelijke personages tot leven.

Meer info

Nieuwste artikelen

  • Als ik je morgen weer zie – Robbie Couch

  • De rivalen – Vi Keeland

  • De gebroeders Maxilari - David Pefko

  • Beers balkon - Jeroen Berkhout

  • Italopop - Vanja van der Leeden

Gerelateerde artikelen

  • How to: een geweldige recensie schrijven in 9 heldere stappen

  • Recensie: De zeven zussen

  • Gezocht: recensenten

  • Recensie: Match

  • Gegijzeld - Chinouk Thijssen

Zoek in artikelen