Wij blijven bij elkaar - Martine Letterie RECENSIE

Recensie: Wij blijven bij elkaar - Martine Letterie

Wij blijven bij elkaar is een jeugdroman voor kinderen van 13 tot 15 jaar die zich vlak voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog afspeelt. Het Duits-Joodse gezin Birnbaum staat centraal in dit boek, dat begint in 1938 tijdens de Kristallnacht. Niet lang daarna worden Sonni en haar broertjes en zusjes door hun moeder op de trein naar Nederland gezet, in de hoop dat ze daar veilig zijn. Sonni voelt zich als oudste verantwoordelijk en doet haar best er voor te zorgen dat zij en haar broertjes en zusjes bij elkaar kunnen blijven. Dat lukt vrij goed en het duurt niet lang voordat hun moeder, inmiddels bevallen van het zesde kind, en zelfs hun vader, die in november 1938 was ondergedoken, zich in Nederland bij de kinderen voegen. Ze gaan tijdelijk wonen in het opvangkamp Westerbork, dat eind jaren '30 nog een opvangkamp voor vluchtelingen was. De ouders Birnbaum ontfermen zich daar al snel over kinderen die geen ouders hebben. In Westerbork ontstaat zo een weeshuisbarak, waar zij de scepter zwaaien. Maar ook in Bergen-Belsen, waar het gezin naar toe gevoerd wordt, nemen zij de zorg voor kinderen zonder ouders op zich.

Wij blijven bij elkaar is een jeugdroman, maar absoluut ook zeer geschikt om door volwassenen gelezen te worden. Als je vaker romans over de Tweede Wereldoorlog leest, zal je bij dit boek op een gegeven moment opvallen dat de sfeer anders is. Je voelt voortdurend en dreiging en het gevaar, maar je leest nergens expliciet over de gruwelen van de vernietigingskampen, hooguit soms wat tussen de regels door. Als je je realiseert dat het hier om een kinderboek gaat is dat ook niet meer dan logisch. Martine Letterie, de auteur, bevestigt dit ook in haar nawoord, ze is van mening dat er hoop moet spreken uit een verhaal voor kinderen. En dat is ook absoluut het geval in Wij blijven bij elkaar, er zit voortdurend een ondertoon van hoop en optimisme in het boek. 'Tot volgend jaar in Jeruzalem' is een wens waar de hoofdpersonen, zelfs tijdens de meest zware en bedreigende momenten, aan vast houden.

Het gezin Birnbaum bestaat uit zes kinderen. Letterie is een paar jaar geleden naar Israël afgereisd en heeft ze allemaal gesproken. Hun verhalen en herinneringen vormen de basis van dit boek. Letterie doet recht aan de verschillende herinneringen, door alle kinderen aan het woord te laten in het boek. Naarmate de jaren verstrijken, krijgen meer kinderen het woord, ze worden immers ouder en ook zij hebben een steeds actievere herinnering aan de oorlog. Letterie heeft dit op een bijzonder manier verwerkt, je merkt in de teksten dat je met kinderen van verschillende leeftijden of met een jongen of meisje te maken hebt. Ook zonder dat je bewust aan het begin van het hoofdstuk hebt gelezen wie in dit hoofdstuk centraal staat.

Aan de binnenkant van de kaft staat een kaart, waarop je de omzwervingen van de familie Birnbaum kunt volgen, van 1938 in Berlijn tot 1950 naar de aankomst in Israël. Het is een bijzonder verhaal over een bijzondere familie die, ondanks alle gevaren en omstandigheden, de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd en vrijwel voortdurend bij elkaar is gebleven. En hoe geweldig is het dat je, ondanks het feit dat je eigen leven voortdurend op het spel staat, de verantwoordelijkheid voor tientallen weeskinderen op je neemt en ook jaren na de oorlog nog steeds voor ze blijft zorgen.  

Wij blijven bij elkaar is een erg mooie jeugdroman, die zowel voor jongeren als volwassen een aanrader te noemen is. Het verhaal leest prettig en makkelijk en is van de eerste tot en met de laatste bladzijde intrigerend.

Recensie: Wij blijven bij elkaar - Martine Letterie