De Vlinder in de Inktpot - Patrick Bassant RECENSIE

Recensie: De Vlinder in de Inktpot - Patrick Bassant

Boeiende roman over de Spaanse Burgeroorlog

In zijn tweede roman De vlinder in de inktpot laat Patrick Bassant (1977) zijn literair vermogen los op twee Nederlanders in de Spaanse Burgeroorlog. De gekende intelligente Johan Brouwer en de  sterk beïnvloedbare werkloze Mokumer Pit. Brouwer moet voorafgaan zes jaar brommen voor een brute moord. Pit laat zich  door slinkse krachten weerloos de verschrikkingen van de oorlog binnen loodsen. Pit-de-fotograaf ven Brouwer-de-schrijver schuren bladzijden lang langs elkaar en komen pas in elkaars vizier tijdens het Tweede Internationale Congres van Antifascistische schrijvers in Madrid.

Bassant voert de lezer in luchtige taal naar de krochten van de botsing tussen Republikeinen en Fascisten , met inbegrip van de vuige handelingen aan het front. Je raakt in de roman De Vlinder in de Inktpot geraakt door de ongebreidelde moordzucht van de bezittende- en middenklasse eind dertiger jaren van de twintigste eeuw, in een alles of niets poging de sociale en economische machtspositie te behouden.

De Republikeinen die hun lot volledig in handen van de Russen leggen. Politieke versplintering die ertoe leidt dat je als mens met een simpel denkvermogen niet meer weet of de ergste vijand de fascist is of iemand binnen de eigen gelederen. In prachtige volzinnen, gekruid met originele taal van de staat, loodst Bassant je door een aangrijpend stuk geschiedenis. Functioneel Bargoens, prachtig ingebed. Met veel vaart en geen bladzijde van verveling. Steek beeldend geschreven, bijvoorbeeld  in de scène op de OK, wanneer een fascistische dokter met een immense zaag  de machteloze patiënt Pit beide benen en net iets meer wil ontnemen. Als je het hoofd afwendt en nog met een schuine blik verder leest vallen er kogels. Wat een beeldend vermogen vloeit er uit de pen.

Heel bijzonder is de inbreng van grootheden als Andre Gide, Ernest Hemingway en Joris Ivens , van wie je geheel onbekende karaktertrekken krijgt toegeschoven. Prachtige paradoxen, bloemrijk verwoord. De Vlinder in de Inktpot mengt gegevenheden met een stevige scheut fantasie en inktzwarte humor. De lezer wordt ondergedompeld min een beklijvend tijdsgewricht. Stof die tot nadenken stemt krijg je op speelse wijze toegediend. Hoogstaande karaktertekening, groot inlevingsvermogen. Prikkelende nieuwsgierigheid leidt je door de bladzijden heen.

Onderknuppel, gok, spekwond; plastische voorstelling in vaak eigen geknede straattaal die oh zo functioneel is. Nooddruftige media ; is er dan toch iets van de Spaande Burgeroorlog overgewaaid? De verhaallijnen buigen zich naar het genoemde schrijverscongres, komen samen in een boeiende apotheose. Eerder bewees Bassant met zijn debuutroman Joy een verrijking te zijn voor het schrijversareaal. De Vlinder in de Inktpot is de bevestiging ervan.

Recensie: De Vlinder in de Inktpot - Patrick Bassant