Toen ik de sterkste was - Jason Reynolds RECENSIE

Recensie: Toen ik de sterkste was - Jason Reynolds

Ali woont met zijn zus en zijn moeder in een brownstone in Brooklyn. Wanneer Ali op een dag twee nieuwe buurjongens krijgt, verandert zijn leven. De jongste van de twee broers, die de bijnaam Noodles krijgt, wordt zijn beste vriend. Toch zijn er zaken die Ali enorm storen aan Noodles, zoals het feit dat hij nooit eens aardig kan zijn voor zijn broer Needles, die het syndroom van Gilles de la Tourette heeft. Wanneer op een dag de vrienden ergens zijn waar ze niet horen, worden hun verhoudingen op de spits gedreven. 

In de Verenigde Staten, het thuisland van Jason Reynolds, verscheen dit boek al in 2014. Het duurde even voor dat Reynolds ook in andere landen genoeg aan populariteit won om zijn boeken te gaan vertalen. Zeker met de actualiteit rondom Black Lives Matter komt Reynolds steeds meer in de spotlight te staan, want hij probeert de Afro-Amerikaanse jongeren een stem te geven in zijn boeken. Iets waar hij zelf in zijn jeugd een tekort aan had en hierdoor duurde het tot zijn zeventiende voor hij een boek las. Ook in Toen ik de sterkste was staan Afro-Amerikaanse jongeren centraal en het verhaal speelt zich af waar Reynolds zelf opgroeide. 

Toen ik de sterkste was is geschreven in spreektaal, straattaal zelfs, en het duurt even voor je daar helemaal aan went als lezer. Waar er herkenbaarheid in schuilt voor Afro-Amerikaanse jongeren die opgroeien in dezelfde omstandigheden als Ali, kan het voor buitenstaanders soms de afstand vergroten om in deze stijl een verhaal te lezen. Reynolds houdt het eenvoudig en blijft consistent gebruik maken van dezelfde stijl. Naarmate het verhaal vordert, voelt het natuurlijker en doordat de spanning opbouwt en het uiteindelijk tot een ontploffing komt, verdwijnt de spreektaal steeds verder naar het onderbewuste. De vertaling is in handen van Maria Postema en dat is een flinke uitdaging. Je merkt af en toe de worsteling van de vertaler op, waarbij de keuze is gemaakt voor een bepaald woord dat op de één of andere manier toch minder goed voelt in het Nederlands dan in de originele taal.  

Het leesplezier verhoogt naarmate je verder in het verhaal komt. De eerste zeventig bladzijden heb je nog de neiging om Toen ik de sterkste was snel aan de kant te leggen, maar dat is tijdens het lezen van de laatste vijftig bladzijden absoluut niet meer mogelijk. Het hoofdpersonage Ali, en de nevenpersonages Noodles en Needles, voelen lange tijd kinderlijk aan. Natuurlijk zijn ze ook maar vijftien en zeventien en proberen ze zich groter dan te houden dan ze zijn, maar toch krijg je er moeilijk binding mee als lezer. Je vraagt je af wat ze in hemelsnaam de hele dag aan het doen zijn op die trappen voor hun huis en waar het verhaal heen gaat. Daar komt nog eens bij dat Noodles eigenlijk helemaal geen leuk personage is en dat heeft Jason Reynolds bewust zo gekozen, in het kader van het verhaal, maar toch irriteer je je als lezer aan zijn gedrag.  

De trage opbouw van het verhaal en het gebruik van veel straattaal, zorgt ervoor dat de inhoud niet helemaal sprankelt zoals je hoopt op basis van de korte inhoud. Na het lezen is het niet zo dat je echt teleurgesteld bent, want daarvoor was het tweede deel van Toen ik de sterkste was te goed, maar het is ook geen boek dat je jaren zal bijblijven. Er zijn sterkere boeken in het genre, met vergelijkbare Afro-Amerikaanse problematiek. Het had geholpen als er meer emotionele connectie was geweest, nu blijft het allemaal net te oppervlakkig en eigenlijk moet een verhaal als dit het hebben van het feit dat het onder je huid gaat zitten. En dat gebeurt niet.

Recensie: Toen ik de sterkste was - Jason Reynolds