De aftrap op - Bel Kaufman RECENSIE

Recensie: De aftrap op - Bel Kaufman

De aftrap op is een moderne klassieker over het leven van leerkrachten en leerlingen. In dit boek volgen we Sylvia Barrett, die haar eerste aanstelling als lerares Engels krijgt op een middelbare school. We volgen Sylvia en haar leerlingen door het eerste semester van het schooljaar en krijgen zo een beeld van het dagelijkse leven van een leerkracht.  

Bel Kaufman schreef met de aftrap op een tijdloze klassieker over het reilen en zeilen in een school. Hoewel het boek geschreven werd in de jaren '60 is het boek nog verrassend van toepassing. Ook als je geen leerkracht bent, kan je je goed inleven in dit boek. Je hoeft maar terug te denken aan je eigen schooltijd, en dan merk je dat dit boek daar veel van weergeeft. Leerlingen die schoolmoe zijn, excuses om geen huiswerk te moeten indienen, invallers uitdagen ... Het zijn allemaal heel herkenbare situaties. Daarnaast is ook het leven van een leerkracht helaas niet veranderd. Bergen administratie, te weinig middelen, de torenhoge verwachtingen van ouders en de maatschappij dat je niet alleen lesgeeft maar ook maatschappelijk werker bent, creatief bent, een luisterend oor biedt, geld inzamelt voor het schoolfeest... Het takenpakket van een leerkracht is duidelijk zeer uitgebreid. Als lezer kan je soms stress krijgen van de beschrijvingen in het boek. Een treffend voorbeeld daarvan is de eerste schooldag van Sylvia, waar ze 20 administratieve taken heeft die allemaal voor 15u gedaan moeten worden terwijl ze ook nog de hele dag moet lesgeven. Dit boek brengt je zeker respect bij voor alles wat leerkrachten doen voor hun leerlingen.  

Hoewel het overgrote deel van het boek zeer relevant is, zijn bepaalde topics minder herkenbaar. Zo speelt het boek zich af op een high school in New York, waardoor er veel sprake is van grootstedelijke problematiek zoals een zeer hoog percentage schoolverlaters, abortus, zelfmoordpogingen, extreme armoede binnen gezinnen, kinderen die opgepakt worden door de politie terwijl ze in de klas zitten... Hoewel dit uiteraard ook voorkomt in België of in Nederland is het toch een minder herkenbaar deel van het schoolklimaat.  

De aftrap op kenmerkt zich door een unieke vertelstijl. Bel Kaufman schreef dit boek aan de hand van opstellen, memo's, administratieve berichten, berichten uit de ideeënbus, brieven enzoverder. Het voordeel van deze vertelstijl is dat het boek gemakkelijk wegleest. Jammer genoeg maakt deze stijl het verhaal echter eerder onsamenhangend. Er wordt op die manier vaak veranderd van situatie of personages waardoor je altijd terug moet inpikken. Een ander origineel element van dit boek zijn de feitjes die doorheen de brieven van Sylvia verweven zijn. Zo leer je dat er in New York gemiddeld 1 leerkracht per dag word aangevallen door een leerling en dat slechts 15 op de 100 leerlingen in New York een middelbareschooldiploma behalen. In het nawoord van Bel Kaufman (weliswaar geschreven in 1991) leer je ook dat de situatie niet verbeterd is, integendeel: ze is verslechterd. Dit is wel schrijnend als je beseft dat het schoolsysteem al 30 jaar gevorderd is en alleen maar verslechterd.  

Tenslotte weet Bel Kaufman de emotionele snaar van de lezer te raken. Eén van de belangrijkste jongeren in het verhaal is Joe Ferone, een jongen waarop Sylvia maar geen vat krijgt. Hij komt vaak in de problemen maar Sylvia ziet dat Joe iets in zijn mars heeft en zijn problemen verbergt achter zijn gedrag. Doorheen het hele boek merk je dat Sylvia niet puur Engels geeft, maar het eigenlijk meer doet om de kinderen te begrijpen, te laten zien dat er naar hen geluisterd wordt, dat ze potentieel hebben. Een ander emotioneel aspect van het verhaal is de benarde situaties waarin kinderen vaak zitten. Zo krijgt Sylvia op een dag te horen dat een leerlinge is overleden aan een abortus die ze zelf heeft proberen uitvoeren. In het boek wordt ook duidelijk dat dit heel onpersoonlijk wordt afgehandeld door de school. Er is geen herdenking of inzameling voor een kaart, alleen administratie dat de naam van het meisje uit het inschrijfboek moet verwijderd worden en dat haar boeken van de schoolbibliotheek binnen moeten.... Toch bevat dit boek ook de nodige humor, van zowel leerkrachten als leerlingen waardoor het boek luchtig van toon blijft.  

Kortom, De aftrap op is een must-read voor elke leerkracht en iedereen die interesse heeft in hoe het er nu écht aan toe gaat in een middelbare school. Ben je op zoek naar een boek dat je gevoelens weet te raken en gemakkelijk wegleest, dan is dit het boek waar je naar op zoek bent! 

Recensie: De aftrap op - Bel Kaufman