Chateau Désir - Herman Stevens RECENSIE

Recensie: Chateau Désir - Herman Stevens

Boerderij en wijnchateau Désir laten alles te wensen over. Wat bezielt een man om vrouw en kinderen vanuit de stad mee te slepen naar het oosten van het land en het leven van zijn jonge kinderen overhoop te gooien voor iets waar hij zelf naar verlangt? Het komt niet bij de hooggeleerde man op dat je, zomin als je wijn kunt verbouwen in de Twentse klei, kinderen ook niet zonder meer kunt verpoten. In Chateau Désir van Herman Stevens blijft de vader een niet verder uitgewerkte bijpersonage die symbool staat voor mislukking. Belangrijker is wat de vervallen boerderij met de moeder en de twee kinderen, Emma en Hugo, doet. In de schuur achter de boerderij probeert de moeder Twentse grietjes balletpasjes te leren; zij spreekt haar huisgenoten belerend toe, en later als ze geen luisterend oor meer vindt, is daar nog het paard waar ze tegen praat. Zoon Hugo lijkt last te hebben van het Oedipus-complex: voor hem is zijn moeder de perfecte vrouw, hij begluurt haar en de danseresjes vanuit zijn zolderraam, en hij sluit zich op in zijn kamer om uitvinder te worden en daarmee zijn vader die alles laat mislukken te overtreffen. Later in Den Haag als hij wiskunde geeft op een middelbare school, verlangt Hugo naar het tegenovergestelde: 'Hij wilde ook niet meer iets uitvinden, dat was een puberfase. Hij wilde íemand uitvinden, te beginnen met zichzelf.' Na een lange stoet blondines die allen schreeuwend zijn huis uitvluchten omdat hij géén kinderen wil, lijkt hij zijn bestemming te vinden in Françoise, een moeder mét een puberdochter.

De slimme Emma heeft wel wat weg van Electra, de dochter van de Griekse vorst Agamemnon. Ze neemt haar jongere broer in bescherming tegenover haar moeder, met wie zij trouwens haar hele leven in gevecht blijft, en vijandige boerenjongens. (Ook als ze volwassen zijn blijft zij zich voor hem verantwoordelijk voelen.) Na haar studie klassieke talen vindt zij een weinig interessante, maar goed betaalde baan aan een instituut waar zij opvalt door onzichtbaarheid. Het huisje dat zij zich kan veroorloven door deze baan is vanaf de straat onzichtbaar. Haar huis en haar boeken zijn haar vesting, die zij pas afbreekt voor de mooie Loren.

Aan alles in de roman Chateau Désir is te merken dat Herman Stevens (1955) gestudeerd heeft in Leiden. De omgeving rond Leiden kent hij op zijn duimpje: Adegeest, de Vliet, en de Zilverfabriek Van Kempen & Begeer te Voorschoten. Plekken die een grote rol spelen in de roman. Dat de studie die Stevens gedaan heeft in Leiden, klassieke talen, een prominente plaats in dit boek innemen, is aardig voor de lezer die een gymnasiale opleiding heeft genoten of die enige affectie heeft met de klassieke wereld. Maar voor wie dit niet heeft, kunnen de verwijzingen naar bijvoorbeeld de natuurfilosofen storend werken. Is het echt nodig om bij de oude mannetjes die zich dagelijks ophouden bij de supermarkt, de betweter Socrates uit Plato's dialogen van stal te halen? De roman Chateau Désir is al ingewikkeld genoeg. Weliswaar verloopt de vertelde tijd chronologisch en beslaat het maar een paar jaar, maar de constante wisseling tussen heden en verleden zonder enige aankondiging is lastig; nog lastiger zijn de overgangen binnen een dialoog of een passage. Een voorbeeld: vriendin Loren komt met hond Stella op bezoek bij Emma, vraagt wat ze gedaan heeft, 'toen ze zaten.' Dan een gesprekje van vijf zinnen, onmiddellijk gevolgd door: 'Stella liep voor hen uit, neus dicht bij de grond. Ze liepen om, omdat ze anders zo snel bij Loren waren.' Een stukje wit laat een dergelijke overgang soepeler verlopen!   

Chateau Désir is verder een prima roman, door de indringende karakterbeschrijvingen van Emma en Hugo; ook vanwege de subtiel verwerkte aanklacht tegen het voortschrijdende materialisme van de huidige maatschappij; de licht ironische pen en de verzorgde schrijfstijl van Herman Stevens zijn prettig om te lezen. De 'luie' lezer zal echter gemakkelijk afhaken.

Recensie: Chateau Désir - Herman Stevens