Zelfs de honden - Jon McGregor RECENSIE

Recensie: Zelfs de honden - Jon McGregor

In 2012 won Jon McGregor de International Dublin Literary Award voor zijn derde roman Zelfs de honden. De Brit schreef naast kortverhalen ook al vier romans waarvan er drie de longlist van de Booker Prize behaalden. Hij was ooit de jongst genomineerde op Booker Prize -lijst. McGregor wordt geroemd om zijn eigen, heel aparte stijl. Ook in Zelfs de honden, dat net is vertaald in het Nederlands, blijft hij die zeer trouw. Alle lof aan vertaalster Manon Smits, want het was ongetwijfeld een huzarenstuk om deze roman te vertalen. Verwacht hier geen feel good-verhaal. De roman is een schrijnend en pijnlijk relaas over de schaduwen in onze maatschappij, de marginalen waar niemand op let en die iedereen in een boogje voorbijloopt. Het beeld dat geschetst wordt, is helemaal niet fraai. Uitgangspunt van de roman is de ontdekking van het dode lichaam van Robert, een notoire alcoholverslaafde, die alles in zijn leven verloor: gezin, werk en woning. Na de uithuiszetting uit zijn appartement verdween hij officieel van de radar. In de praktijk verliet hij zijn woning niet en werd het door de jaren heen een opvangplaats van verslaafden en donkere figuren aan de zelfkant van de maatschappij, die in hun eigen vuil en afval rondwaren, maar een warm nest vonden bij de gezellige Robert.

De rode draad van het verhaal is echter de zoektocht naar de ware toedracht van de dood van Robert en het juridisch onderzoek ernaar. Het verhaal wordt niet rechttoe rechtaan verteld. Er zijn veel tijdsprongen en er is een meervoudig perspectief. Soms wordt gekeken vanuit het standpunt van enkele van de marginale figuren, maar vaak volgen we ook de doden die de reis van Roberts lichaam volgen naar het forensisch onderzoek en de crematieruimte. Het geheel is een amalgaam van veel innerlijke monoloog en stream-of-consciousness die de gedachten van de verschillende figuren volgen. Zo krijgt de lezer een deprimerend, gruwelijk en indringend beeld van aan alcohol, drugs of methadon verslaafde onzichtbaren van vandaag. Zelfs de honden is geen makkelijk boek. De gevolgen van de verschillende verslavingen uiten zich ook in de stijl: McGregor gebruikt heel veel elliptische zinnen. Heel vaak eindigt een zin onaf en moet de lezer die zelf maar aanvullen. Het lezen van dit boek is geen eenvoudige opdracht, je kan niet zomaar relaxed achteroverleunen en het boek lezen. Het vergt inspanning, maar loont wel absoluut de moeite. McGregor slaagt erin een onthutsend beeld te schetsen van een realiteit waarvan maar weinigen de juiste toedracht en toon kennen. Zelfs de honden is een beklijvend werk dat een ongemakkelijk gevoel geeft, maar op literair verbluffende wijze inzicht biedt in een ongekend en onbemind deel van onze samenleving.

Recensie: Zelfs de honden - Jon McGregor