Strijd en metamorfose van een vrouw - Édouard Louis RECENSIE

Recensie: Strijd en metamorfose van een vrouw - Édouard Louis

Édouard Louis (1992) werd in 2014 bekend door zijn autobiografische roman Weg met Eddy Bellegueule. Deze en volgende romans werden ook in Nederland en Vlaanderen meteen omarmd door het grote publiek.

Édouard Louis' romans vallen op door de onderwerpen waarover hij schrijft, maar zeer zeker ook door de hoge literaire kwaliteit ervan. In zijn romans zijn armoede, lagere sociale klasse, alcoholisme en geweld de belangrijkste onderwerpen. Daarnaast geeft hij zijn romans een extra lading door het strikt persoonlijke dat hij erin verweeft: in de eerste twee romans zijn dat zijn ontsnapping aan zijn milieu en het zelf aan den lijve ondervinden van geweld. In zijn derde roman Ze hebben mijn vader vermoord laat hij zien wat de ellendige gevolgen zijn van kapitalistisch beleid voor mensen uit de sociaal lagere klasse waarin zijn vader zich bewoog.

Zijn vierde roman Strijd en metamorfose van een vrouw is het ontroerende en aangrijpende verhaal van hoe Édouards moeder zich bevrijdde uit een uitzichtloze situatie.

Maar voor het zover is, ondergaat zij gedurende twintig lange jaren het geweld en de vernederingen in twee elkaar opvolgende relaties. De mannen voor wie zij niet meer is dan een baarmoeder, een huissloof, kokkin en bediende, hebben geen opleiding, een alcoholprobleem en zitten zonder werk. Er is een eeuwig geldtekort. Met schaamte bekent Édouard dat ook hij bijgedragen heeft aan dat geweld tegen zijn moeder, niet met fysiek geweld, maar op een minstens net zo pijnlijke manier. Door haar niet te vertellen dat hij op de lagere school er niet bij hoorde vanwege zijn geaardheid, ontnam hij haar de mogelijkheid om er als moeder voor hem te zijn. En later, door zich voor haar te schamen tegenover anderen wilde hij niet de zoon zijn van zijn moeder.

De kentering in de slechte relatie tussen zoon en moeder komt wanneer hij met haar breekt, vertrekt en ontdekt dat leven met geweld niet als normaal wordt beschouwd. De fysieke afstand die er dan tussen hen is, doet hen naar elkaar toe groeien en daardoor "... kan ik nu met een positieve blik naar ons verleden kijken, of liever, kan ik de flarden van genegenheid in de chaos van het verleden herleven."

Haar trots wanneer zij haar man verlaat en net als haar zoon de naam Bellegueule, die stond voor armoede en geweld, van zich afwerpt, en van sloof in een vrouw verandert, is ook Édouards trots.

Strijd en metamorfose van een vrouw, gaat over Édouards moeder; tegelijk is het een bijzonder openhartige bekentenis over welke rol de schrijver in haar leven speelde en nog speelt. Als jongetje van zes jaar zou hij, aldus zijn schooljuf, gezworen hebben dat hij, als hij groot was, zijn moeder zou weg halen bij zijn vader en dat hij een kasteel voor haar zou kopen. De zin waarmee de schrijver zijn roman beëindigt, is niet minder ontroerend: "Ik zou graag willen dat dit verhaal over haar in zekere zin de woning is waar ze zich veilig voelt."

Niet alleen de inhoud maakt deze roman, die uitstekend is vertaald door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre, heel lezenswaardig, maar ook de schrijfstijl. Deze is zeer verzorgd en af en toe zelfs bijna poëtisch te noemen, zoals: "Het leek alsof ik (...) oog begon te krijgen voor de wereld van mijn jeugd door de afstand tussen die werelden. Ik had geleerd het geweld te zien door ervan verwijderd te zijn, ik zag het overal."

Strijd en metamorfose van een vrouw is een liefdevol eerbetoon aan een moeder van een trotse, liefhebbende zoon. Het laat zien dat je je kunt 'bevrijden' en weer plannen kunt maken voor de toekomst.

Recensie: Strijd en metamorfose van een vrouw - Édouard Louis