De laatste zomer - Francesco Carofiglio RECENSIE

Recensie: De laatste zomer - Francesco Carofiglio

Miranda blikt als negentigjarige terug op de mooiste zomer van haar leven, de zomer van 1939, De laatste zomer. Miranda herinnert zich de geuren, een willekeurige selectie van statische beelden en de mysterieuze sfeer rondom Villa Ada. Inmiddels heeft ze de antwoorden op de raadsels van toen, maar als ze nog een keer terugkeert naar haar kinderlijke fantasie krijgt ze de kans om ze nog een keer te ontdekken. Waar is haar vader? Wat verbergt haar grootvader in zijn atelier? Wat is echte liefde?

De laatste zomer van Francesco Carofiglio heeft in Italië de boekhandelsprijs gewonnen en dat is geheel verdiend. In eerste instantie leest De laatste zomer als de Italiaanse tegenhanger van het Vlaamse Godenslaap, geschreven door Erwin Mortier, een roman die nog altijd bovenaan mijn lijstje van favoriete literaire romans staat. De rode lijn in het verhaal lijkt vergelijkbaar: een oude vrouw die terugblikt op haar leven dat is getekend door de (Tweede Wereld)oorlog. De gelijkenissen tussen de oude vrouwen zijn sprekend. Toch is De laatste zomer alles behalve een copycat. 

Desondanks is de poëtische schrijfstijl van Francesco Carofiglio vergelijkbaar met die van Erwin Mortier. Op een zelfde manier lezen sommige passages door de zorgvuldig uitgekozen woorden en zinsopbouw als een gedicht, zonder de vaart uit het verhaal te halen. Het oog voor detail, zowel van de hoofdpersoon als de schrijver, geeft het verhaal een bijzondere dimensie. Het kiezen van de mooiste quote uit De laatste zomer is dan ook een onmogelijke opgave, maar voor wie graag een idee wil krijgen: "Ik heb elke minuut geleefd, ongeremd, als het geestdriftig haasje-over springen in een wedloop op stelten. Ik weet niet wat overblijft van deze wedloop, van dit verstrijken van de seizoenen, van deze snelheid. Welke zwaartekracht me op de grond zal zetten." 

Aangezien het verhaal zich afspeelt in de zomer van 1939, "de laatste zomer", had ik na het lezen van de achterflap (grote) historische geheimen verwacht. Maar ik kwam bedrogen uit, ik kwam in een soort (kinderlijke) fantasy terecht. Enerzijds accentueert deze kinderlijke fantasy de tijd waarin Miranda denkt aan vroeger, anderzijds is het een bijzondere stijl waar je als lezer van moet houden.  

Al met al is De laatste zomer een apart, maar prachtig verhaal. Waar het verhaal soms wat (te) utopisch is, wordt dit ruimschoots gecompenseerd door de weergaloze schrijfstijl van Francesco Carofiglio. Hoewel de kaft in eerste instantie de aandacht van de lezer maar matig aantrekt, zijn op het einde de dubbele betekenissen duidelijk zichtbaar. Het is net als de schrijfstijl en het verhaal van De laatste zomer: op het eerste gezicht soms wat vaag, maar het ontpopt zich tot een waar kunstwerk.

Recensie: De laatste zomer - Francesco Carofiglio