Veilige Haven - Nora Bossong RECENSIE

Recensie: Veilige Haven - Nora Bossong

Nora Bossong (Bremen, 1982) is in Duitsland geen onbekende; haar werk is daar al bekroond met prijzen. De roman Veilige haven is haar Nederlandstalig debuut. De mooie vertaling is van Els Snick. De titel Veilige haven lijkt een belofte in te houden. Maar wat als de vaarroute naar de haven niet goed begaanbaar is?

Mira, een jonge vrouw van in de dertig, werkt bij de Verenigde Naties. Als geen ander weet zij hoe lastig het is om iedereen tevreden te stellen, om de mensen aan de gesprekstafel te krijgen om te zien of de problemen opgelost kunnen worden of op zijn minst tot een staakt-het-vuren te komen. Na eerst in New York en Burundi gewerkt te hebben, is Mira in 2017 in Genève bij het VN-hoofdkantoor gedetacheerd. Daar maakt ze lange dagen: ze schrijft lange verslagen over probleemhaarden, over vredesmaatregelen: "Onze verslagen waren bezweringen, teksten die niet zozeer een realiteit moesten weergeven als wel een toekomst schilderen, maar de cruciale mensen geloofden niet in tovenarij, dat zagen we toen over het hoofd."

En als ze niet schrijft, is ze een soort vliegende keep. Buiten de 'gewone' werkuren om is zij aan het werk in de 'wandelgangen'. Haar werk bestaat er vooral uit dat zij de strijdende partijen aan het praten krijgt met elkaar en aan het praten houdt. Van een eigen leven of een 'thuis' is nauwelijks sprake.

De kortstondige relatie die zij met Milan heeft, verloopt moeizaam. In 1994 heeft zij als meisje van negen enige tijd gelogeerd in het gezin waarvan Milan, toen een jaar of zeventien, deel uitmaakte. Zij zien elkaar voor het eerst terug tijdens een receptie in 2017.

In Veilige haven is Mira de verteller en de lezer weet al snel dat de relatie tussen haar en Milan beëindigd is en haar gehavend heeft achtergelaten.

Nora Bossong laat Mira vanaf 2017 terugkijken op deze relatie en op haar werkzaamheden voor de VN. Aan bod komen de belangrijkste werkterreinen zoals New York in 2011, Ruwana, Burundi met de stad Bujumbura en Zuid-Kivu in 2012, Genève en Den Haag in 2017 en haar verblijf bij de ouders van Milan in 1994. Deze verhaallijnen wisselen elkaar voortdurend af in niet al te veel pagina's; binnen elke verhaallijn wordt de chronologie strak in de gaten gehouden. Door dit constant heen en weer flitsen tussen meerdere plaatsen en tijden raak je als lezer al snel de draad kwijt; het enige houvast dat Bossong de lezer biedt, is dat boven elk hoofdstukje plaats, datum en tijd vermeld worden. In elk van de verhaallijnen wordt veel gesproken, gedacht en overwogen. Helaas geeft de schrijfster nergens duidelijk aan, bijvoorbeeld door met leestekens te werken, wie wat denkt, overweegt of zegt. Dat moet de lezer zelf uit de context halen. Alsof dit nog niet lastig genoeg is, is het boek overladen met ellenlange zinnen. Zinnen van tien tot vijftien regels zijn geen zeldzaamheid; in dit soort zinnen zijn aan sommige woorden zo maar flarden van gedachten en bij Mira opborrelende associaties toegevoegd. Het lezen van Veilige haven wordt hierdoor een ware opgave.

De eerder genoemde plaatsnamen laten verder niets aan duidelijkheid te wensen over: ze zullen onmiddellijk bij de lezer afschuwelijke beelden van geweld en genocide oproepen. De gehanteerde beeldspraak, soms mooi, roept een zelfde naargeestige sfeer op: "de stad Goradze kwam op de voorgrond te staan, een beschermde VN-enclave zonder soldaten, zoals ik nu weet, wat net zoveel waard is als een reddingsvest zonder lucht."

Nora Bossong heeft met Veilige haven een boek geschreven dat interessant zou kunnen zijn voor wie geïnteresseerd is in het werk van de VN, maar de van de hak op de tak springende schrijfstijl maakt het erg lastig om de aandacht gefocust te houden.

De vaarroute naar de veilige haven ligt vol met verborgen zandbanken en klippen!

Recensie: Veilige Haven - Nora Bossong