De Papieren Lantaarn - Will Burns RECENSIE

Recensie: De Papieren Lantaarn - Will Burns

Houdt een mooie titel als De Papieren Lantaarn de belofte in dat Will Burns de lezer sfeervolle plaatjes zal bieden? Dirk-Jan Arensman zorgde voor de vertaling van De Papieren Lantaarn, dat tevens de naam is van de dorpspub van de ouders van Will Burns.

De schrijver Will Burns is iemand die zijn geboortedorp niet heeft willen verlaten. Hij is niet, zoals de meeste jongemannen van zijn dorp, bezweken voor de verleidingen van de grote stad Londen. Liever bracht hij zijn tijd door in de pub van zijn ouders. Een deel van die tijd hielp hij in de pub, verder kwam er na het 'werk' weinig uit zijn handen op een paar in zijn ogen, 'sombere gedichtjes' na. Over werk heeft Burns zo zijn eigen gedachten die niet overeen lijken te komen met wat daar in het algemeen onder wordt verstaan. Hij verwondert zich over de vele, verschillende betekenissen van het woord 'werk' en geeft ronduit toe dat hij altijd indolent is geweest en rustig een hele dag wat kon rondhangen "zonder ook maar een woord te lezen of een poot uit te steken." Al voor de verplichte sluiting, opgelegd door de lockdown, keek hij voortdurend naar de klok, naar het moment dat hij aan de andere kant van de bar kon plaatsnemen.

Wanneer voor iedereen het sociale verkeer lam gelegd wordt, laat Wil Burns zich juist niet opsluiten; hij trekt eropuit. Waar hij woont "voelde [het] simpelweg niet als een plek van ziekte en dood." Hij trekt de natuur in, iedere ochtend, steeds vroeger. Urenlang dwaalt hij rond in bossen, over velden, over eeuwenoude wegen. Daar observeert hij, neemt ieder detail waar, slaat het op, terwijl hij zich overgeeft aan herinneringen, hij filosofeert over de belangrijke en minder belangrijke dingen van het leven.

Soms is de manier waarop hij deze gedachtenspinsels onder woorden brengt, niet prettig. Zijn tamelijk rechttoe rechtaan-proza kan zomaar vaag en wijdsprakig worden, door toevoegingen die naar het poëtische neigen, waarmee hij zijn beweringen wil verduidelijken met het tegenovergestelde effect: "Seks zou geen verlies van onschuld moeten zijn, maar een herwinnen ervan. Een daad van ongebreideld, omnivoor leven."

Wat opvalt in de beschrijvingen die Will Burns geeft, is dat woorden als 'boos', 'woedend' en 'woede' regelmatig vallen. Dat is natuurlijk niet verwonderlijk als je bedenkt dat De Papieren Lantaarn geschreven is tijdens de pandemie waaronder de wereld nog steeds gebukt gaat. Maar veel van die woede werd al eerder gevoeld in zijn geboortedorp vanwege de sociale ongelijkheid, de grote inkomensverschillen, alsook vanwege de aanleg van de spoorlijn voor een hogesnelheidstrein.

De toon van zijn beschouwingen is vooral somber: "Zelfs hier, waar we het minst te lijden hadden, waren als je de moeite nam te kijken het afval en de vege tekenen van onze terminaal verloederde wereld te zien."

Naast weinig opbeurende gedachten vinden we in De Papieren Lantaarn minder sombere zaken waar Burns ons meeneemt op zijn tochten in de natuur en ons laat meekijken naar bomen, bloemen en planten en met ons zijn liefde voor vogels deelt. Hij noemt heel wat plantjes en vogels bij naam, maar geeft verder geen beschrijving of uitleg. Wat dan weer jammer is. Aardig zijn de anekdotes over zijn grootvader, zijn vriend Stephen en de bezoekers van de pub en over zijn geboortedorp dat eigenlijk niet meer is dan een klein marktplaatsje. Daaruit proef je dan goed zijn verbondenheid met dit dorp en het omringende landschap.

Later wanneer de lockdown versoepeld gaat worden en er weer aan werken gedacht wordt, is dit voor Burns opnieuw een aanleiding om het gegeven 'werk' en de 'eigenaardigheden' daarvan te onderzoeken; hij vraagt zich af wat hij eigenlijk aan het doen is en concludeert: "Ik verwerkte mijn armetierigheid in middelmatige gedichten en stond zwijgend achter de bar (...) Ik deed zoals altijd niets."

Dat laatste is niet helemaal waar; tijdens de pandemie heeft hij niet stil gezeten: hij heeft een stroom aan gedachten in De Papieren Lantaarn opgetekend.

Recensie: De Papieren Lantaarn - Will Burns