Kanada - Juan Gómez Bárcena RECENSIE

Recensie: Kanada -  Juan Gómez Bárcena

In 2020 verscheen het debuut van de relatief jonge Spaanse auteur Juan Gómez Bárcena. De hemel boven Lima werd een instant succes en viel overal in de prijzen. Het was dus uitkijken naar wat verder nog uit zijn pen vloeide. Met Kanada slaat hij een aparte, niet voor de hand liggende weg in. Er zijn natuurlijk al tig boeken geschreven over de Tweede Wereldoorlog en heel wat getuigenissen verschenen over de verschrikkingen van Auschwitz, maar Bárcena doet het vanuit een ongewone invalshoek.

Een naamloze man keert na de Tweede Wereldoorlog terug naar zijn huis in Boedapest. Plunderaars hebben het leeggeroofd, maar zijn buurman heeft erger kunnen voorkomen en ervoor gezorgd dat het huis nog overeind staat. Een uitzondering, zo blijkt,  in het verwoeste Boedapest. Het hoofdpersonage, een vroegere docent astrofysica,  sluit zich af van de wereld en trekt zich jarenlang terug in zijn studeerkamer. Enkel de geluiden van buitenaf dringen tot hem door. Het eten dat hem wordt gebracht en de dagelijkse wasbeurt van de echtgenote van de buurman. De kamers van zijn huis worden langzaam aan gevuld met anticommunisten die de Hongaarse Opstand van 1956 voorbereiden. Hoe langer hoe meer dwalen de gedachten van de onbekende protagonist af naar Kanada, de barak in Auschwitz waar hij verbleef. Net voor zijn medegevangenen naar de gaskamer werden gebracht, mocht hij ze ontdoen van hun bezittingen en die stapelen en tellen. Zijn ‘gepriviligieerde’ positie maakte van hem een overlever. Maar was hij het wel waard om te overleven? En noem je zijn leven nu nog een leven? Kan je überhaupt verderleven na Auschwitz?

De naamloze man staat natuurlijk symbool voor wat overblijft na de ‘Vernichtung’. Alles en iedereen ligt in puin, niets of niemand heeft nog betekenis. Ook de eens fiere hoogleraar astrofysica aan de vermaarde Hongaarse universiteit is verworden tot een anoniem wrak en worstelt met de nalatenschap van de oorlog en de kampen. Het trauma kan niet worden verwerkt en zijn aparte status in Kanada zadelt hem op met een grote schuldvraag.

Ondanks de korte hoofdstukken leest Kanada traag door de uiterst poëtische stijl. Bárcena is een taalvirtuoos en dat maakt het waard (en soms nodig) om de zinnen tweemaal te lezen, om de volle schoonheid van zijn taal te kunnen smaken. Liefhebbers van ware literatuur en mooie taal zullen zich wentelen in dit boek, lezers van een spannend plot zullen het gauw naast zich neerleggen wegens de trage voortgang. Vanuit welke hoek men het ook bekijkt, Juan Gómez Bárcena heeft zijn naam gemaakt in het literaire wereldje. Niet alleen zijn taal is hemels, ook de manier waarop hij het onderwerp behandelt is apart en uniek en geeft een sombere inkijk op de mens en waartoe hij in staat is.

Recensie: Kanada -  Juan Gómez Bárcena