Kromme ploeg - Itamar Vieira Junior RECENSIE

Recensie: Kromme ploeg - Itamar Vieira Junior

Bibiana en Belonisia groeien op in armoede, op een Braziliaanse boerderij waar hun vader tewerkgesteld is. Op jonge leeftijd zorgt een ongeluk ervoor dat ze dicht bij elkaar komen te staan en het is dan ook erg moeilijk wanneer Bibiana besluit weg te gaan om iets beter van haar leven te maken. Belonisia blijft achter en krijgt het zwaar te verduren. Wanneer de zussen elkaar weer treffen is alles anders, en ook het leven dat ze kenden van vroeger komt steeds meer op losse schroeven te staan.

Kromme ploeg dompelt de lezer absoluut 100% onder in een andere cultuur. Het is aan de start een vrij sobere vertelling, zonder veel tierlantijnen of spektakel in de schrijfstijl, over het leven van twee opgroeiende meisjes op het arme Braziliaanse platteland. De tijdsgeest is moeilijk te achterhalen, het kan zich nu afspelen of vijftig jaar geleden, maar dat maakt niet zoveel uit. Wel als je het historisch helemaal correct wil hebben, maar het gaat meer om de relaties en welke gevoelens zich daartussen afspelen. Liefde, haat, jaloezie, verdriet,… het hele scala komt aan bod, maar op een heel natuurlijke manier.

Een snufje magie is absoluut meer dan voelbaar in Kromme ploeg. De meisjes groeien op met een vader die gezien wordt als de genezer van de boerderij waar ze tewerkgesteld zijn. De geesten die het gezin omringen zijn duidelijk aanwezig in het boek, zonder overheersend of vreemd te zijn. Althans, ook weer aan de start van het verhaal. Het wordt dan zo natuurlijk beschreven door Itamar Vieira Júnior dat je helemaal meegaat in dit stukje wondere wereld. Het past mooi bij het verhaal en om aan te geven dat de arbeiders op de boerderij hun eigen afkomst niet verloochenen en trouw blijven aan bepaalde aspecten van hun cultuur. Het laatste deel van Kromme Ploeg is geschreven vanuit een wonderlijk perspectief en dat drukt af en toe wel zijn stempel op leeservaring.

De hoofdpersonages zijn Bibiana en Belonisia, maar toch is het verhaal breder dan dat. Het gezin van de zussen krijgt vorm en met name de vader speelt een heel belangrijke rol in het geheel. Het karakter van Belonisia wordt veel dieper uitgewerkt dan dat van Bibiana. Je neigt daardoor meer naar één zus als lezer, maar tegelijkertijd zou je nog wel een extra deel aan het boek willen waar ook Bibiana beter in uitgewerkt wordt.

Waar het eerste deel van Kromme ploeg focust op de levens van de meisjes en hoe ze zich voelen, trekt Itamar Vieira Júnior het verhaal steeds maatschappelijker. De aanklacht tegen de manier waarop de boerderij wordt uitgebaat is duidelijk voelbaar en het activisme van bepaalde personages is de drijvende kracht achter hele scènes. De auteur bouwt dit belangrijke thema dus stelselmatig op, en geeft de lezer eerst een heleboel achtergrondinformatie. De diepgang is zo duidelijker voelbaar en dat komt niet alleen door het thema slavernij. Belonisia kan met recht een feministe genoemd worden en ook dit thema wordt op een integere manier verwerkt. In alle rust kan je op je laten inwerken hoe heldhaftig en bewonderenswaardig enkele personages optreden in bepaalde situaties.

Eén van de valkuilen van Kromme ploeg is het tempo. Dat zakt soms te ver terug waardoor je echt moeite moet doen om door te lezen. Ondanks het interessante onderwerp en de degelijke schrijfstijl, is het bijna niet mogelijk om de aandacht er goed bij te houden, met name in het laatste deel. Er gebeurt dan even te weinig en de vele beschouwingen van heden en verleden lopen door elkaar. Itamar Vieira Júnior wijdt net te ver uit en houdt de spanning daarbij niet hoog genoeg. Daardoor sluit je Kromme Ploeg af met een minder goed gevoel dan na de eerste honderd bladzijden, en dat is eigenlijk jammer. Het blijft een boek dat de moeite waard is om te lezen, door de mooie verweving van de bijzondere aspecten van de cultuur en de harde realiteit.

Recensie: Kromme ploeg - Itamar Vieira Junior