Leugens en tovenarij - Elsa Morante RECENSIE

Recensie: Leugens en tovenarij - Elsa Morante

Liefde is van alle tijden en eeuwig actueel. Zo hoeft het geen verbazing te wekken dat de familieroman Leugens en tovenarij, die al in 1948 werd geschreven door Elsa Morante, ook nu nog horden lezers trekt.

Dat heeft trouwens meer te maken met de wijze waarop deze invloedrijke Italiaanse schrijfster het thema uitwerkt. Grootmoeder Cesira en moeder Anna kunnen het niet vinden met Amor, zien zich gegeseld door het noodlot in hun jacht op de ongrijpbare geliefde. Het is kleindochter Elisa die het in dit werk uit de doeken doet. Twee vrouwen die met een partner huwen die ver van haar hart staat; uit naïviteit of omdat ze ion grote geldnood zitten.

Morante trekt ons mee in de intrieste zoektocht naar het geluk, die van kwaad tot erger, zo men wil van weerzin naar krankzinnigheid doorslaat. Een plot, zo mooi opgebouwd en gevuld. Het standsverschil is een rode draad. Anna die valt5 voor een neef die haar vernedert, die zijn beste vriend zijn lichtzedige vriendin aftroggelt en de grootste vijand van zichzelf is. En die vriend is weer idolaat van de nicht. Ze haat de man, maar gaat door omstandigheden gedwongen toch met hem trouwen.

Het voedt de tragedie met onstuitbare treurnis. Dat alles voor de ogen van een kind, dat zich laat (mis)leiden door de schoonheid  van haar moeder. Morante daagt de lezer uit om een vrouw met een overdaad aan seksuele gevoelens en een groot hart te vergelijken met een rivale die het allemaal zo goed weet en niets ontziend dominantie wil bekronen.

Liefst 752 pagina’s vol emotionaliteit, boordevol intriges. Over de liefde is veel geschreven en er zal nog meer over worden gepend. Met de wijze waarop Morante het doet weet ze generaties te boeien. Niets minder dan pure schrijfkunst, want er is in het omvangrijke epos nergens een goede afloop en daar neem je moeiteloos genoegen mee.

De schoonheid in taal zoals die in de zin “De winter sleept de trage dagen onze woning binnen.”

Aansprekende karaktertekeningen in sfeer gevangen, gemengd met een stevige scheut verfijnde spot. Realiteit die het in toenemende mate moet afleggen tegen fantasie. Voor het eerst in het Nederlands vertaalt en daar verrichtte het Nederlands Letterenfonds met een subsidie een goede daad mee. Morante (1912-1985) is een sprankelende vaandraagster van de Italiaanse literatuur.

Recensie: Leugens en tovenarij - Elsa Morante