De zaak-Marietje Kessels - Liselotte van Leest RECENSIE

Recensie: De zaak-Marietje Kessels - Liselotte van Leest

In de zomer van het jaar 1900 verdwijnt Marietje Kessels spoorloos na een bezoek aan de Noordhoekkerk. Er wordt direct een zoekactie op touw gezet, maar het duurt twee dagen voor ze wordt gevonden. Het meisje is verkracht en vermoord, en haar lichaam ligt verborgen onder het dak van de kerk. De moord schokt de hele stad, en het onderzoek en proces dat volgen, krijgen veel aandacht – en nog steeds. Want 122 jaar later is nog altijd niet duidelijk wie de moordenaar was. Cultuurhistoricus en journalist Liselotte van Leest dook in de archieven om de zaak-Marietje Kessels opnieuw te onderzoeken.

True crime is niet nieuw, maar wel helemaal hot door allerlei true crime series op onder meer Netflix. Wat dat betreft is de timing van Van Leest met De zaak-Marietje Kessels heel goed, al besloot ze al in 2019 om deze moord nog eens tegen het licht te houden. Bijzonder is haar persoonlijke link met de zaak. De broer van een getuige in het onderzoek destijds trouwde met een vriendinnetje van Marietje, en zij werden de overgrootouders van Van Leest. Daarnaast woonde en werkte ze een paar jaar in Rome. Ze vermoedde dat er in de archieven van het Vaticaan wel eens documenten met aanwijzingen in de zaak-Marietje Kessels zouden kunnen zijn.

Maar toen Van Leest toestemming kreeg om er te zoeken, bleek er niets te vinden. Mogelijk zijn er stukken weggemaakt na het verschijnen van een eerder boek over de moord. Die ontdekking past helemaal in het beeld dat in De zaak-Marietje Kessels geschetst wordt van deze zaak. Sommige sporen zijn amper onderzocht en bepaalde mannen werden wel heel nadrukkelijk buiten beeld gehouden. Na de moord werden namelijk wel twee verdachten gearresteerd: de koster en een schilder die in de kerk aan het werk was. Maar er was onvoldoende bewijs om een van hen te vooroordelen. Toch werd er amper onderzoek gedaan naar andere mogelijke daders: de pastoor van de kerk of zijn kapelaans. De kennis die lezers van nu hebben over de vele misbruikschandalen in de katholieke kerk helpt dan de vermoedens verder in te kleuren.

Van Leest bespreekt in De zaak-Marietje Kessels alle betrokkenen en het beschikbare bewijs zorgvuldig. Ze put uit veel verschillende bronnen en laat er geen twijfel over bestaan dat ze flink onderzoek heeft gedaan. In het schrijfproces heeft ze voor de leesbaarheid gekozen. Om te voorkomen dat haar boek een taaie opsomming van getuigen en verklaringen en losse feitjes zou worden, zoals ze dat zelf zegt in haar voorwoord. Zo zette ze de gebruikte taal vol dialect en verouderde woorden om naar hedendaags Nederlands. Ook voegde ze getuigenissen samen en bracht ze het verhaal tot leven aan de hand van fictieve scènes en dialogen.

De uitdaging van een vertelling maken van een waargebeurd verhaal, zeker als je je zo letterlijk baseert op feiten, is de afstand die blijft tussen het verhaal en de lezer. Er is iets verschrikkelijks gebeurd, maar het is lastig mee te leven met iemand in de beschrijving van de moord en het proces. Het boek leeft dan ook op als Van Leest zichzelf als onderzoekende ik-persoon in het verhaal schrijft. Wat ook jammer is, is dat Van Leest weinig vertelt over hoe de wereld, en in het bijzonder de stad Tilburg ervoor stonden rond het jaar 1900. Toch is dit boek mede dankzij Van Leests vlotte pen een heel leesbaar boek. Zelfs zonder dat ze ondanks haar uitgebreide speurwerk dichter bij een dader komt. Maar ze maakt wel heel duidelijk waarom er nog altijd allerlei theorieën de ronde doen en de zaak-Marietje Kessels blijkt fascineren.

Recensie: De zaak-Marietje Kessels - Liselotte van Leest