Stilstaand water - Maria Broberg RECENSIE

Recensie: Stilstaand water - Maria Broberg

Met de roman Stilstaand Water maakt Maria Broberg (1977) een ijzersterk debuut. Ze spint gecompliceerde familierelaties uit op het Zweedse platteland. Een boek waarin een durende spanning staat tussen ratio en gevoel. Dat uit zich in de relatie van een vrouw met een jongere man die datgene wat ze in een huwelijk en een daarop volgende binding ontbeert.

Allemaal moeilijk, moeilijk, als er ook kinderen in het spel zijn met een hunkering naar een vader die de biologische vader niet blijkt te zijn. Een verhaal met veel vaart geschreven. Broberg laat de geliefde (Assar) en de zoekende zoon (Häkan) beurtelings aan het woord.

Stukje voor beetje ontvouwt ze met wisselende tijdsgewrichten de onderlinge betrokkenheid. Het is als een dichte mist over de dood van een kind die optrekt om in de finale zoveel later met het verhelderend antwoord te komen.

Je raakt gaandeweg vertrouwd met de afgelegen streek in Noord-Zweden, de beklemming van een traditionele gemeenschap, wars van moderniteit. De afkeer van in dit geval Lapland, waarvan de naam alleen al de haren overeind doet staan. Alleen een dode Lap is een goede Lap, is er in geheid. Een gemeenschap waarin het recht van de sterkste, maar dan zuiver fysiek, doorslaggevend is.

Een streek waarin het zwijgen meer openbaart dan dat wat over de lippen komt. De expressie van de opgevoerde personen is heel raak aangeboord. Mooie volzinnen in beeldspraak en metaforen. Een druilerige regen in aanzwellend donker krijgt zoveel meer mee als Broberg stelt dat het rubber over de ruit jammert.

Broberg vraagt veel van de lezer. Soms worden overgangen breed uitgefilterd, dan weer springen ze over een bladzijde heen zonder de kans van rijping. Maar het is steeds doordacht. Het is zeker niet zo dat ze de vreugde over het lezen de kans geeft er vandoor te gaan. Integendeel. Door sprankelend taalgebruik houdt ze de aandacht gevangen.

Een boek dat actuele thema’s als haatliefde en standsverschil op een geheel eigen manier invulling geeft. En daar waar personen in dit verhaal decennia lang op een antwoord wachten krijgen wij het in een boeiende slotverklaring opgedist. Voor sommige van hen is het 20 kilo geleden, om te eindigen met een stuk spitsvondigheid van de auteur.

Recensie: Stilstaand water - Maria Broberg