De nachten van de pest - Orhan Pamuk RECENSIE

Recensie: De nachten van de pest - Orhan Pamuk

De nachten van de pest is een lijvig boek dat zich afspeelt op het fictieve eiland Minger, ergens tussen Griekenland en Turkije in de Middellandse Zee. Het is het begin van de twintigste eeuw en het is nog de tijd van het Ottomaanse Rijk. Op Minger is de pest uitgebroken en de sultan, Abdülhamit, stuurt zijn lijfarts, de scheikundige en wetenschapper Bonkowski naar Minger om de pest te bestrijden. Toevallig ontmoet hij op de boot naar Minger dokter Nuri – getrouwd met Pakize sultane, de dochter van de vorige sultan – die op weg is naar China. Na de moord op Bonkowski maakt de boot echter rechtsomkeert en krijgt Nuri van de sultan de opdracht uit te zoeken wie de dokter heeft vermoord.

De nachten van de pest komt maar langzaam op gang door de vele personages, hun onderlinge verhoudingen en de vele ontwikkelingen. De verteller van het verhaal put zich uit in uitgebreide beschrijvingen, waardoor het even duurt voor je de centrale lijn van het verhaal te pakken hebt gekregen. Het begint eigenlijk al bij de ondertekening van het voorwoord van het boek. Orhan Pamuk weet je hiermee als lezer gelijk op het verkeerde been te zetten en zaait verwarring over wie het boek geschreven zou hebben. Hij natuurlijk, maar hij introduceert hier de verteller van het verhaal, Mîna Mingerli, die er zo haar eigen stijl op nahoudt. De verteller heeft historisch onderzoek gedaan en heeft ervoor gekozen het onderzoek in de vorm van een roman aan het papier toe te vertrouwen. 

In De nachten van de pest zit een mooie parallel met onze huidige, moderne wereld. In het boek zaait de pest dood en verderf, wij hebben sinds 2020 te maken met corona en de bijbehorende quarantaines en lockdowns. Pamuk is al voor COVID begonnen aan het boek, maar het kan niet anders dan dat hij recente ervaringen op een of andere manier heeft verwerkt. Het is interessant, herkenbaar en actueel om te lezen wat een epidemie en quarantaine in een (fictieve) wereld kunnen doen en betekenen. 

Soms heb je boeken waarin je je weg niet goed weet te vinden. De nachten van de pest is hier een voorbeeld van. De flaptekst belooft een interessant verhaal, maar het daadwerkelijke verhaal komt maar moeizaam op gang en maakt de verwachtingen onvoldoende waar. Het is allemaal te veel – te veel beschrijvingen, te veel personages, te veel ontwikkelingen, te veel politiek – waardoor het tempo verdwijnt en je je er echt toe moet zetten om het verhaal uit te lezen. De thema's epidemie en quarantaine, de tegenstellingen tussen oost en west, nationalisme en romantiek zijn op zichzelf boeiend, maar komen onvoldoende tot hun recht in dit boek.

Recensie: De nachten van de pest - Orhan Pamuk