Charlatan - Zadie Smith RECENSIE

Recensie: Charlatan - Zadie Smith

CHARLATAN: roman vol tegenstrijdigheden

In het Engeland van de negentiende eeuw koppelt de jonge gescheiden Schotse Eliza zich als aangetrouwde aan William Ainsworth, een succesvol schrijver op de terugweg. Een rokkenjager die aan een reeks echtgenotes niet genoeg heeft om zijn libido te bevredigen en Eliza als huishoudster ook in de armen sluit. Op enig moment schuift een als slaaf opgegroeide Andrew Bogle met Jamaicaanse roots het verhaal binnen.

In Charlatan voert Zadie Smith (1975) in het spoor van de in de aanhef genoemden een reeks personages op die ze rotsvaste karakters meegeeft. Het leidt tot sprankelende dialogen onder de rook van constante dreiging. Die bestaat uit een teloorgang van schrijftalent, fysieke aftakeling en het verliezen van een erfenis. Charles Dickens staat in dit verhaal als succesvol auteur aan de zijlijn. Een aanklacht ook tegen de slavernij met een reeks van verwikkelingen en een lange gang naar de rechter. Personen die met elkaar een tegenstrijdigheden vullen. Realiteit en gevoel strijden om voorrang. Dat doen ook macht en onmacht, armoede en bezit.

Charlatan vraagt van de lezer veel inlevingsvermogen. Een hoofdpersoon als Eliza die geen moment aandacht vraagt voor man en kind dat ze achterliet, maar zich volledig onderdompelt in het heden met een knipoog naar dat wat komen gaat.

Een roman die ook sterk inzoomt op een land, Engeland, waar Eliza haar hang naar negativisme de volle teugels geeft. Charlatan hint op list en bedrog, op het bezit van geld dat onrecht toedekt. Het staat voor een epoche in de geschiedenis waarin de moralist zijn hart op kan halen. Geënt op het leven van de schrijver William Harrison Ainsworth, die 41 romans schreef waarvan de meeste zich appelleren aan een tijdsgewricht maar opvolgende generaties minder raakten. Overgoten met een smaakvolle saus van fictie.

Smith geeft met dit boek een goede inkijk in het leven van toen, spint op onderhoudende wijze de tegenstrijdigheden in opvattingen uit in dialogen met vaart. Ze bewijst met deze roman dat haar talent na White Teeth, onderscheiden met prestigieuze prijzen, niet is opgedroogd.

Dick van der Veen

Recensie: Charlatan - Zadie Smith