Lotgenoten - Sabrine Ingabire RECENSIE

Recensie: Lotgenoten - Sabrine Ingabire

Sabine Ingabire vertelt met haar debuutroman Lotgenoten het verhaal van de Vlaamse Ajali, die de dochter in een Rwandees gezin van vluchtelingen is. Ze is bijna klaar met haar opleiding, heeft een leuke club vrienden om zich heen en strenge doch liefhebbende ouders. Toch voelt ze zich verloren. Ze hangt tussen de Rwandese en Vlaamse gewoontes in en lijkt haar weg in de maatschappij maar niet te kunnen vinden. Ze voelt een teveel van beide werelden. En tegelijkertijd ervaart ze de tekorten...

Lotgenoten is geen dik boek, maar barst uit haar voegen door de emoties die in de woorden schuilen. Hoewel de roman niet autobiografisch is, gaat het wel over de gemeenschap van de auteur en de trauma's waar ze zelf ook mee heeft geworsteld. En juist deze ervaring laat de woorden krachtig neerkomen. Niet veel mensen kunnen zich waarschijnlijk identificeren met een persoon van kleur die in een vreemd land woont doordat de ouders zijn gevlucht, maar veel mensen kunnen dat wel met een jongvolwassene die nog niet weet waar zijn of haar prioriteiten liggen. We zijn immers allemaal jong (geweest) en hebben allemaal wel eens te maken gehad met een moeizame band tussen ouders en kind, of neerslachtigheid omdat er geen duidelijkheid te vinden valt. Deze insteek zorgt dat de inhoud van Lotgenoten een breder publiek aanspreekt. De strubbelingen van Ajali zijn realistisch omschreven waardoor er herkenning en binding optreedt. Ongeacht je huidskleur of je afkomst.

Ajali probeert een middenweg, haar éígen levenspad, tussen twee culturen te vinden, maar botst telkens tegen een muur als een bepaalde kant overheerst. De vrijheid die ze in België heeft vormt een groot contrast met het leven waarvan haar ouders zijn gevlucht en dat maakt haar verdrietig en onzeker. Evenals dat haar muzieksmaak niet strookt met die van haar familie, of juist met die van haar vrienden. Of de wekenlange bijeenkomsten waarbij familie en vrienden opgekropt onder een dak samenleven, terwijl haar vrienden in riante huizen wonen. Met haar vrienden kan ze niet over de cultuut van haar ouders praten en haar oudes begrijpen de cultuur van haar vrienden niet. De grote verschillen geven haar constant het gevoel van twijfel en ze weet niet hoe ze de goede kant op moet gaan.

De schrijfwijze die Ingabire hanteert is enerzijds soepel en gemakkelijk en anderzijds onbegrijpelijk. Ze is duidelijk met haar bedoeling, maar valt regelmatig in herhaling en soms neigen haar woorden naar het negatieve. Een bepaalde passage in de roman spreekt zich uit over het verdriet van blanke mensen en heeft een denigrerende klank. In de context is het niet bot bedoeld, maar het is wel een gewaagde keuze en de vraag ontspruit waarom er voor deze manier van omschrijven is gekozen. Ook wordt er in Lotgenoten veelvuldig gebruik gemaakt van de Franse taal en hoewel dat voor Vlamingen gemakkelijk te verteren is, geldt dat zeker niet voor (alle) Nederlanders. Soms zijn er losse woorden of zinnen te lezen waarvan de betekenis gemakkelijk te herleiden is door de tekst die erna komt. Maar regelmatig vloeien er ook gehele conversaties in het Frans door de roman. Ze worden niet vertaald en zijn te lang om door een vertaalmachine te halen. Dus als je de Franse taal niet machtig bent, is dit wel een flink struikelblok.

Lotgenoten is een kunstwerk op zichzelf, maar helaas niet ongekreukt. Het niet vertalen van de Franse woorden is een gewaagde keuze voor een Nederlandstalig boek en zal zeker niet iedereen kunnen bekoren. Toch is het de moeite waard om het inzicht van Ajali eens te lezen en jezelf wereldwijs te maken met mensen die de Westerse wereld niet als vanzelfsprekend zien.

Recensie: Lotgenoten - Sabrine Ingabire