Narcis - Judith Fanto RECENSIE

Recensie: Narcis - Judith Fanto

Zes leeftijdgenoten sluiten vriendschap tijdens een kinderpension voor muziekverbetering. Een van hen is Manno van Haarlem, die op 10-jarige leeftijd zijn moeder verliest bij een verkeersongeval. Ze is in 1916 tijdens kortstondig verblijf in Oosgtenrijk zwanger gemaakt door een onderofficier uit dat land. De jongen wordt door een strenge wereldvreemde tante van vaders kant opgenomen, maar die zuigt in deze roman van Judith Fanto (1969) met de titel Narcis voor hem de zuurstof uit de lucht.

De vriendschap tussen hem en het vijftal haalt Manno uit een isolement. Twee meisjes en drie jongens met ieder hun eigen achtergrond. Ze beleven hun mooiste momenten tijdens vakanties aan de Bad Aussee met een pracht aan narcissen. Wanneer je als lezer ervaart dat van het zestal er drie van Joodse afkomst zijn, de herenliefde een rol speelt en bij Manno de twijfel toeslaat kun je verwachten dat er in de decennia die volgen spanningen ontstaan. Twee bekeren zich tot het nationaal socialisme. Het leidt tot verraad en de dood van juist degene in de groep die hen in staat stelde om in comfortabeler omstandigheden te trouwen.

Sprankelend

Fanto bouwt in fonkelende volzinnen en een sprankelende stijl, geladen met metaforen en personificaties, een aansprekende verhaallijn op waarin ze niets laat liggen. Een Joods meisje laat zich verleiden tijdens een onenightstand en stort haar geheim bij Manno die voor haar Joodse vriend de kaken op elkaar moet houden. Bij de abortus verliest ze haar vruchtbaarheid. De verleider is degene van de zes die het meest vatbaar blijkt voor Hitler’s propaganda.

Narcis brengt na de Tweede Wereldoorlog de overgebleven vijf weer bij elkaar. Wat de auteur doet met woorden vangt Manno in zijn virtuositeit als tekenaar en restaurateur.

De kwade genius van de zes, inmiddels vader van twee kinderen, krijgt de nederlaag van de nazi’s over zich heen, probeert zich in te dekken met de smoes dat hij geloofde in de terugkeer in de Oostenrijke schoot van Zuid-Tirol, maar alle anderen prikken er doorheen.

Behalve zijn zoon die bij een hereniging op mysterieuze wijze van een berg stort in aanwezigheid van de bedrogen Joodse man.

Beproeving

Een plot met beproeving van hechte vriendschap als rode draad. Een hoofdpersoon, die het vertrouwen heeft van al zijn vrienden en vriendinnen, zit opgescheept met keerzijden van hun karakters. In hem heerst de nacht, schrijft de auteur. Ze trekt je als lezer op sublieme wijze het verhaal binnen, is sterk in het beschrijven van karakterologische eigenschappen. Prachtige omschrijving van een botsing tussen vergevingsgezindheid en wraakgevoelens. Het is genieten van haar gave in het vertellen. Des te meer omdat ze het doet in fraai inspirerend taalgebruik. Een unieke roman over de vernietigende invloed van oorlog, van demagogische leiders, op mensen die daarvoor open staan.

Recensie: Narcis - Judith Fanto