Place Brugmann 33 - Alice Austen RECENSIE

Recensie: Place Brugmann 33 – Alice Austen

Boeken over de Tweede Wereldoorlog blijven bijna een eeuw later nog steeds razend populair. Men zou kunnen denken dat alles hierover al gezegd en geschreven is, maar soms komen heel intieme en verrassende verhalen aan de oppervlakte. Place Brugmann 33 is zo’n apart verhaal. Centraal staat de Brusselse woning op dat adres, waar Alice Austen ooit korte tijd verbleef. Alice Austen is een Amerikaanse schrijfster met een achtergrond in creative writing aan Harvard, waar ze studeerde onder Seamus Heaney . Na haar studie verhuisde ze naar Brussel en woonde dus enige tijd op Place Brugmann 33, het beeldbepalende gebouw uit haar debuutroman . Voorheen schreef ze scripts voor film en theater, onder meer voor Give Me Liberty. Ondertussen woont ze in Milwaukee en werkt ze aan een film en een tweede roman .

Place Brugmann 33 is een raamvertelling waarin de levens van de verschillende bewoners van dat adres centraal staan. Het verhaal speelt zich af in Brussel, vlak voor en tijdens de bezetting in de Tweede Wereldoorlog. In Place Brugmann 33 volgen we de dagelijkse realiteit van een bont gezelschap bewoners: de familie Raphaël, de architect François Sauvin en zijn dochter, de Russische naaister Masja, een kolonel, conciërges en anderen . Het unieke: elk hoofdstuk is een monoloog vanuit één bewoner. Terwijl de Duitse dreiging toeneemt, worden spullen achtergelaten, kunstwerken verborgen, en wordt vertrouwen een kwestie van leven en dood. De personages worden letterlijk en figuurlijk met elkaar verbonden, maar het zijn juist verschillen in perspectief en moraal die de roman diepgang geven 

Het meest verrassende aan het boek van Alice Austen is ongetwijfeld de multigelaagde vertelstructuur. Het kaderverhaal met zijn met wisselende perspectieven, geeft Place Brugmann 33 de status van een minimaatschappij waarin angst en hoop, maar ook conflict en solidariteit welig tieren. Austen toont hoe één locatie uiteenlopende omgangsvormen met oorlog en bezetting genereert. Bovendien baseerde ze haar verhaal  op grondige research over Brussel tijdens WOII, inclusief de bezigheden van het verzet. De aandachtige lezer treft tussen de regels door ook heel wat parallellen met hedendaagse wereld waarin polarisatie een steeds grotere plek inneemt. Over de personages kunnen de meningen verdeeld zijn. Enerzijds zijn er heel wat uitgewerkte en gelaagde personages. Karakters als Charlotte, Julian, Masja, Dirk en de kolonel voelen menselijk en zijn herkenbaar. Zij worstelen met existentiële vragen, verliezen en loyaliteit. Daartegenover kan je stellen dat er te veel mensen een stem krijgen, waardoor er soms te weinig diepgang is of waardoor de zaken te gefragmenteerd worden voorgesteld. De stijl van Austen is helder, soms wat afstandelijk en reflectief, maar vaak pakt ze ook uit met rake menselijke observaties. Gelukkig vermijdt ze het moraliserende toontje en laat ze de lezer zelf zijn conclusies trekken. De keuzes die mensen in oorlogstijden moeten maken staan centraal: kies je voor liefde, voor zelfbehoud, voor de kunst of draai je mee in een mallemolen van leugens en verraad. In elk geval is Place Brugmann 33 een sterk staaltje romankunst waarmee Austen de meerwaardezoeker in oorlogsromans zeker zal bekoren.

Recensie: Place Brugmann 33 – Alice Austen