Kickstart

Petra Kruijt (23) voltooide de School voor Journalistiek in Utrecht in 2008. Een halfjaar en twee tijdelijke contracten verder besloot ze het erop te wagen: ze werd freelance journalist/tekstschrijver/redacteur. Ze schreef o.a. voor Yes en Viva en daarnaast doet ze redactioneel werk voor uitgeverij Kok en The House of Books. Twijfels over Belgie is haar tweede roman. 

Een van de meest prangende vragen die mensen hebben als ze een schrijver ontmoeten, zo heb ik ontdekt, is: ‘Waar haal je de inspiratie vandaan?’ Vaak moet ik ze het antwoord helaas schuldig blijven. Het is zo’n raadselachtig proces dat ook ik niet helemaal begrijp hoe het werkt. Gek genoeg lijkt dit antwoord niet teleurstellend te zijn. Het draagt denk ik bij aan het beeld dat mensen hebben van schrijvers: ietwat zonderlinge figuren die verhalen in de lucht waarnemen, een beetje zoals anderen aura’s kunnen zien.
Aan de andere kant van het spectrum staan de mensen die heel nuchter tegen het boekenvak aankijken. Dit zijn types die zelf ervaring hebben met schrijven en/of redactiewerk, waardoor ze weten hoe moeilijk het kan zijn. Meelevendheid hoef je echter niet altijd te verwachten. Na mijn eerste boek – een en al feest en halleluja wat zijn we blij nu het er eindelijk is – waren het juist deze mensen die spookverhalen vertelden over hoe ontzettend moeilijk het is om een tweede boek te schrijven. ‘Want het eerste boek, daar heb je je hele leven over kunnen doen. Nu moet er binnen afzienbare tijd een tweede komen.’
Ik vertelde deze mensen dan toch enigszins triomfantelijk dat het script voor het tweede er al lag. Een enorme hindernis was genomen; het was me gelukt om na het boek van eenentwintig jaar ook een boek van één jaar te schrijven. Het overgrote deel van de inspiratie voor dat boek was dan ook niet uit mijn eigen leven gekomen, hoewel het daar zeker elementen van heeft, maar uit de magische lucht (oftewel: gewoon uit mijn fantasie). Dat lukt niet helemáál zonder aanleiding. Ik heb een beginpuntje nodig, een kickstart, waarmee ik verder kan. In het geval van Twijfels over België kreeg ik dat begin van een collega-journalist. Zij vertelde me tijdens een lunch over haar leven. Een behoorlijk onderdeel daarvan was op dat moment gefocust op de wetenschap dat ze binnenkort haar baan zou verliezen, omdat ze geen vast contract kreeg na drie tijdelijke contracten.
Haar verhaal zette me meer aan het denken dan ik tijdens die lunch kon vermoeden. Ik vroeg me ongemerkt af wat er met haar zou gebeuren. Ze had al een paar plannetjes, maar niets was zeker. Hoe zou iemand zich voelen in zo’n situatie? En wat zou er in het gekste geval kúnnen gebeuren? Het feit dat de redactie heel enthousiast was over haar werk en dat ze als journalist uitermate geschikt was, leidde bij mij tot het idee dat ze een aanbod zou krijgen om toch aan het blad verbonden te blijven. (Dit is uiteindelijk niet gebeurd, trouwens.) Ik bedacht allerlei opties om dit te bewerkstelligen en de leukste daarvan was een ‘belevenissencolumn’ op een onbekende locatie. Ergens waar het niet té exotisch was, maar wel vreemd – en toen kwam de commune uit de lucht vallen. Ik situeerde deze in Ierland, op een plek waar ik zelf ben geweest, maar kwam er al snel achter dat het niet werkte. Verhuizing naar België dan maar. Ietsje dichterbij, maar nog steeds apart.
Vanaf dat moment liep het als een trein. Ik kreeg meer ideeën dan ik kon opschrijven. Soms kwamen die vlak voordat ik in slaap viel en schreef ik ze op in het notitieboekje dat op mijn nachtkastje lag. (Mijn vriend draaide zich dan kreunend om, want ik moest hier het licht bij aanzetten. Daarom heb ik mijn nachtnotitieblok nu vervangen door een BlackBerry waarmee ik mailtjes naar mezelf stuur in het geval van nachtelijke invallen.) Soms kwamen die terwijl ik onder de douche stond en repeteerde ik ze tot ik bij een stuk papier in de buurt was. Soms kwamen die gelukkig ook als ik gewoon achter de computer zat en ik ze meteen kon uitwerken. Het groeide en groeide, en soms kromp het weer iets ineen als ik erachter kwam dat een bepaalde gebeurtenis toch niet paste. Zo ging het door tot alle puzzelstukjes op hun plaats vielen en ik een tweede boek had geschreven.
Dat klinkt heel vanzelfsprekend en onontkoombaar, en voor mijn gevoel is het dat ook. Net zoals inspiratie ongrijpbaar is, is het hele proces niet alleen een kwestie van bedenken, maar vooral van je laten meevoeren op de stroom van een verhaal. Zo blijft het voor mij spannend, net zo spannend als voor mensen die het lezen en zich afvragen waar ik de inspiratie vandaan haal. ‘Ik weet het niet,’ zeg ik dan nog maar weer eens, waarmee ik moedwillig bijdraag aan het grote mysterie van het schrijven. ‘Het zit in de lucht. Zie je dat dan niet?’

Petra Kruijt