Column: Lach niet naar het vogeltje

Graag wil ik, waarschijnlijk veel te laat, aangeven dat ik het niet eens ben met de nieuwe eisen voor foto's op paspoorten en rijbewijzen. Ik had gisteren een confrontatie met de regels en die eindigde ermee dat ik een dag later nog in een fase verkeer van harde actie, kamervragen en het schrijven van een brute column. 

Recalcitrant
Mensonterend is het. Je moet rechtop zitten, je haren moeten achter je oren en je mag niet lachen. Je hoofd moet precies binnen het vakje passen, je mond moet dicht en ondertussen moet je ook nog je ogen zien open te houden. Ik heb al moeite met inparkeren als de autoradio aanstaat, dus trek je conclusies. En dat dus allemaal onder de bezielende belichting van het sterkste type bouwlamp dat er bestaat. Met al die fotofiltertjes van tegenwoordig ben je dat niet meer gewend. 
De pasfotoboer doet niet aan filtertjes, o nee. Alleen aan bouwlampen en norse medewerkers, zo bleek. Ik werd er zo recalcitrant van dat ik stiekem probeerde toch te lachen. Een dun, ielig, voorzichtig maar hopelijk allesbepalend glimlachje dat de medewerker niet zou opvallen maar mijn gezicht toch zou opfleuren tot een pasfotowaardig geheel.

Frikandel
'Mevrouw, u mag niet lachen.'
'Sorry. Ik dacht aan die frikandel speciaal die ik gisteren over straat zag dansen.' 
'Mevrouw, u mag niet lachen.' 
'Sorry. Hij had een schattig jasje aan van ketchup en mayo.' 
'Mevrouw. Niet lachen.' 
'Sorry, u bent zo grappig als u boos bent, met die ontblote boventanden. Als een Dobermann. Een lieve schattige Dobermann hoor, dat wel. Haha, niet grommen! Ik hou het niet meer! Ooit een carrièreswitch naar cabaret overwogen? Dat kieken van norse mensen gaat op den duur toch ook vervelen? Hoe heet u eigenlijk?'
'Mevrouw, zit nu even stil. En niet lachen.'

Pretoogjes
Ik gaf me over, maar niet helemaal. Ik besloot namelijk te proberen of het mogelijk was te lachen met alleen mijn ogen. Daar kon toch niemand iets van zeggen? Twinkelende, lachende, vrolijke oogjes, ik zweer je dat het me lukte. Ik voelde het en ik wenste vurig dat ik er bewijs van had, maar helaas. Net toen ik even zat na te denken – of geïrriteerd keek vanwege Dobermanns eindeloze verzoekjes om niet te lachen – moet hij geknipt hebben. Verdomme, hij was echt goed afgericht. Ze hadden hem moeten inzetten als politiehond of scherpschutter of lopendebandmedewerker in zo'n keuken op Facebookfilmpjes met rondvliegende baksels. 

Bijgetekend
Zoals te verwachten was het resultaat uitermate teleurstellend. Ongeveer vergelijkbaar met wanneer je Donald Trump was en in de spiegel van de kapper keek. Ik zag eruit als, als... ja, als wat? Ik léék niet eens op mezelf. Tenminste, niet op de Iris die ik 's ochtends tegenkom in het prettige badkamerlicht (want: op mijn smaak afgesteld) en die ik derhalve hanteer als maatstaf. Op de foto stond een bleke, oude, lelijke vrouw met een boze blik en lijnen in het gezicht die er vanmorgen zeker weten nog niet waren. Die vent had ze er gewoon bijgetekend. 

Uitkammen 
Het was de tronie van een reeds veroordeelde schurk. Ze konden me gemakkelijk gebruiken in een waarschuwingsposter over wat drie jaar heroïnegebruik met je doet. En ik realiseerde me ineens de rampzalige gevolgen. Als ik een politieagent was en ik hield een leuke vrouw aan en ik vroeg haar vriendelijk om haar paspoort en ik wierp ook maar één blik op deze bakkes, dan wist ik het wel: pistool trekken en sommeren uit te stappen, subiet. Handen boven het hoofd, alcoholcontrole en kofferbak uitkammen op drugs en lijken. Je zag zó dat dit mens achter de tralies hoorde.

Inbraakpreventie
Het liefst had ik een pen uit mijn tas gegrabbeld, de foto's uit zijn hand gerukt en deze, net zoals we vroeger in kranten deden, beklad. Geen snorren, brillen en littekens, maar een smiley en twinkelende manga-oogjes. Maar duh, ik was wel wijzer. 
'Houdt u ze maar,' zei ik. 
'Pardon? Ze zijn prima hoor,' bromde hij. 'Ze voldoen aan alle eisen. Belichting, kadering, oren in beeld.'
'Maar niet aan míjn eisen,' antwoordde ik. 'Hou ze maar, en hang ze in de etalage als inbraakpreventie.'
Alsof ik hem persoonlijk beledigd had schoof hij ze terzijde en gunde me geen blik meer waardig terwijl hij doorging naar de volgende klant. 

Oké, ik heb dus nog steeds geen pasfoto's, maar wel het gevoel dat ik iets gedaan heb. Een steen heb verlegd in een rivier op aarde, weet je wel. Harde actie.