Kunstzinnige feelgood leest nog vlotter dan tram 5 in Amsterdam RECENSIE

Noor is halverwege de dertig en hoewel haar jeugdliefde Ewald klaar is voor een volgende stap, heeft Noor vooral interesse in de roodharige man met één oor: Van Gogh. Ze krijgt een prachtige baan aangenomen als conservator bij het Van Gogh Museum in Amsterdam. Dit betekent alleen wel dat ze slechts tijdens weekenden in Itteren, Maastricht, kan zijn. Haar vriend en haar ouders zijn niet blij met deze beslissing, maar toch trekt haar liefde voor kunst Noor naar de grote stad en het Museumplein. Ze denkt dat haar baan voor een tijdelijke periode is en neemt de proef op de som om de baan aan te nemen, tot ze uiteindelijk terug zal keren naar Itteren om Ewald het gezinnetje te geven waar hij op hoopt; een gedachte die haar tot zover nog niet enthousiast maakt.

Ze spreekt af met haar zes jaar jongere zusje Kiki, die juist volop het leven aan het ontdekken is. Ze leidt een zwervend bestaan als single en heeft al veel van de wereld gezien, inclusief haar mooie mannen die langskomen als ze in de buurt zijn. Kiki heeft geen behoefte om zich te hechten, niet aan een man en niet aan spullen. In plaats daarvan heeft ze haar twee koffers en Georgio uit Rome of Olle uit Malmö. Ze is wild en onbezonnen, maar wel vastbesloten om de tentoonstelling van kunstenaar Jeff Koons naar het Stedelijk in Amsterdam te halen. Ze werkt als zijn assistente in New York en kiest Amsterdam als haar thuisbasis om vanaf daar heen en weer te gaan om het project in goede banen te leiden.

Als ze op zoek is naar een verblijfplaats, komt er een veel betere kans voorbij dan Noor’s kleine woning waar net een matras in past. Noor komt haar oude studievriend Joost tegen in de stad. Hij is archeoloog en kunsthistoricus en werkt bij het Rijksmuseum in Amsterdam. Hij woont in een huis van een vriend en heeft genoeg plek voor Noor en haar zusje als huurders. Herengracht 86, het grachtenpand dat in de jaren 70 wél hip was geweest, wordt de plek waar de drie lief en leed delen. Af en toe komt dat aantal op vier, met klusjesman Gijs – niet Thijs – die het verwaarloosde pand probeert op te knappen.

De vrienden hebben maar één harde regel: thuis wordt er niet gesproken over werk. Maar dan stuit Noor op een groot schandaal in de kunstwereld en is een ongelukkige Ewald niet eens meer haar grootste tegenslag als ze een naar bericht over een collega krijgt. Terwijl ze zich probeert te storten op een nieuwe tentoonstelling, blijft het onheilspellende gevoel toch aan haar knagen.

Zo echt als kunst
Als het kon, zou ik Noor’s tentoonstelling in het Van Gogh Museum gaan bezoeken en vragen of ze daar werkt voor een rondleiding. Astrid Harrewijn weet een personage neer te zetten dat voelt alsof ze je beste vriendin is die in Amsterdam woont. Je leert haar gevoelens kennen, haar relatie en je leeft met haar mee. Wat Noor zo’n echt personage maakt, is haar liefde voor kunst. Ik ben benieuwd of Astrid Harrewijn zelf enorm van het werk van Van Gogh houdt, want de waardering is zo mooi om te lezen dat je zelf Landschap bij Avondschemering wil gaan bekijken.

Het kunstaspect is sowieso wat me enorm aantrekt in dit boek. Toen ik las dat Astrid Harrewijn een nieuw boek had, dacht ik in eerste instantie aan een chicklit, maar dat is dit niet. Ik zou dit een kunstzinnige feelgoodroman noemen, met de nodige ups en downs. De research naar Van Gogh en de kunstenaars in zijn tijd is in het boek zichtbaar. Waar collega Majella in het boek een levende vorm van Wikipedia is, moet Harrewijn aardig bezig geweest zijn met het zoeken naar alles over de roodharige kunstenaar en roofkunst – vooral dat tweede onderwerp kende ik nog niet en vond ik erg interessant om te lezen, dus ik heb nog wat nieuwe kennis opgedaan ook!

Grappige groentes
Maar voordat je denkt “een boek over kunst, is dat niet saai?” geen zorgen, dat is zeker niet zo (en hoe zou je dat kunnen denken?). Astrid Harrewijn schrijft vlot en vooral grappig. Dit komt vooral door het taalgebruik en Noor’s gedachten die een glimlach op je gezicht toveren. Astrid Harrewijn heeft geen uitgebreide grapjes of homevideo-momenten nodig, maar weet juist door haar schrijfstijl, dialogen en verhaallijnen in het plot de humor erin te brengen. Ik zal nooit meer hetzelfde kunnen kijken naar courgettes en aubergines zonder even aan dit boek te denken. Hoewel ik Noor’s verhaal heerlijk vond om te lezen, ben ik vanzelf ook fan geworden van Joost en zijn groentes en ben ik me zorgen gaan maken om die drukke Kiki.

Dit was het enige wat ik uiteindelijk miste bij de verhaallijn van Kiki: die was vrij ineens opgelost. Mijn onderbuikgevoel zei dat er nog iets aan zat te komen, vooral vanwege de signalen die afgegeven werden, maar dat kwam er niet van. Personages Joost en Kiki hadden hun eigen persoonlijkheden die goed werden uitgediept, maar af en toe had ik dus graag iets meer van Kiki’s verhaallijn gezien. We zien haar van hot naar her vliegen als ze tussenstops maakt in hun grachtenpand, maar waar gaat ze daarna naartoe? De anekdote over haar ontmoeting met Jeff Koons, zulke details had ik wel graag nog meer gehoord. Maar hé, Astrid Harrewijn schreef nog twee vervolgen na een van haar eerdere boeken Miss Communicatie, dus ik zeg nooit nee tegen nog meer Kiki als we haar ooit naar New York zouden kunnen volgen. Of anders een klein verhaal, van zo’n 66 pagina’s, aangezien dat getal een bijzondere waarde heeft in het boek.

Puzzelstukjes
Die 66 komt meerdere keren terug in het verhaal, net als andere belangrijke elementen. Dingetjes die ik soms als leuke scene zag zoals een akkefietje met Japanners, krijgen later in het boek een betekenis. Daarmee zit het verhaal erg goed in elkaar; alles gebeurt met een reden en aan het einde van het verhaal vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Het einde voldeed aan de verwachtingen. Hoewel vooral het midden enorm verrassend en emotioneel was, was het einde zeker wel bevredigend. 

Ik had geen ander einde willen zien, hoewel ik stiekem nog geen einde had willen zien, want ik vond het toch wel even jammer toen ik het boek uit had. Ik ben er sneller doorheen gegaan dan tram 5 in Amsterdam. Die tram staat overigens ook afgebeeld op de cover en op de valreep wil ik nog even zeggen dat ik fan ben van de kleuren, de tram, de grachtenpandjes en de letters die kunstzinnig net niet helemaal recht staan; de cover past precies bij het verhaal. Het is een kunstwerk. Ik ben fan van de cover, en fan van Astrid Harrewijn en haar drie vrienden van Herengracht 86.