(Ledenrecensie) boek: Slechts een diefstal RECENSIE

Recensie van:

Slechts een diefstal

Oorspronkelijke titel (Zweeds)

Stöld

Auteur:

Ann-Helén Laestadius

Kiruna, 1971) is auteur en journalist en woont in Stockholm. Ze stamt af van twee Zweedse minderheidsgroepen, de Sami en de Tornedalers. Ze schreef diverse YA-romans, en kreeg daarvoor de Augustprijs.

Wijze van lezen:

Hardcover boek als recensie exemplaar ontvangen van Uitgeverij Cargo waarvoor dank. Meegedaan met de leesclub van Chicklit o.l.v. Hilma Werff.

Uitgeverij: Cargo

Genre: roman

Cover:

Als ik puur gedachteloos naar de cover kijk dan vind ik het een tekening van een slager die de beste stukjes vlees heeft bepaald met te maken incisies met zijn slagersmes. Maar als ik het zie met het verhaal dat ik ken over die Sami cultuur die verdwijnt dan vind ik dit rendier een symboliek. Namelijk dat iedereen een stuk Sami cultuur wil afpakken en wil vernietigen zodat er niets meer over blijft. Eigenlijk slechts een herinnering aan wat ooit is geweest.

Flaptekst:

Deze is informerend en maakt dat je geboeid raakt. Geeft echter niet gelijk het hele verhaal weg.

Binnenin een prachtige kleurenfoto van de auteur en een toevoegende auteursinformatie.

Quotes:

‘Het was mijn moeder verboden Samisch te spreken, en ze leerde zich te schamen voor haar afkomst. Ze wilde ook mij geen Samisch leren, en hoe ouder ik werd, hoe beter ik begreep dat mijn afkomst haat opriep.’-Ann-Helén Laestadius (achterkant boek). 

Pagina 8/9: Het dode kalf lag tegen het hek, aan de buitenkant. Hij bukte zich. Om het mee te nemen? Haar rendier. Was dat zo? Ja. Ze herkende het witte stukje op het voorhoofd, Nastégallu. Haar keel verraadde haar en hij hoorde het geluid. Keek om zich heen, vlug en achteloos tot hij haar vond. Misschien herkende hij haar niet met het zilvergrijze haar. Hij leek te vloeken. Kwam op haar af klossen en drukte zijn tong tegen het zakje snustabak onder zijn bovenlip. Toen grijnsde hij, wees naar haar, hield zijn wijsvinger voor zijn dunne lippen en haalde die vervolgens langs zijn keel. Dood. Dat stond voor dood, dat wist ze.

Pagina 105: ‘In oamas du, leat du iežat. Leat beare luoikkašin munnje, ‘ fluisterde ze. ‘Ik bezit jou niet, jij behoort jezelf toe. Ik heb je gewoon te leen.’ Dat had ze Mattias ooit tegen een kalf horen zeggen en ze had die zin elke avond voordat ze in slaap viel stilletjes voor haarzelf herhaald om hem niet te vergeten voor wanneer het haar beurt was om een kalf los te laten.

Pagina 193/194:

‘Wat als degenen die zichzelf van het leven hadden beroofd gelijk hadden? Die zeiden dat het niet langer ging en alles achter zich lieten wat pijn deed. Die de hele wereld een statement gaven. Kijk nou waartoe jullie ons drijven? We kunnen het niet langer aan. We beroven ons liever van het leven dan te moeten aanzien hoe onze rendieren worden gemarteld en gedood en tegelijkertijd te moeten horen hoe jullie ons haten. We beroven ons liever van het leven dan ons land te moeten zien inkrimpen voor een mijn die jullie hoogstens tien jaar werk zal opleveren. Bezorgde ouders hielden hun tieners en volwassen kinderen nauwlettend in het oog, beperkten hen in hun vrijheid, hielden hen tegen, lieten hun niet verder verhuizen dan over een sneeuwwal naar het aangrenzende erf. Maar als je de redenen om het leven te willen verlaten niet weghaalde dan hielp niets.’

Het verhaal:

Een aangrijpende roman over de verdwijnende Sami-cultuur
Voor de liefhebbers van Daar waar de rivierkreeften zingen en De vliegeraar: over een Sami-meisje dat leert te strijden voor haar afkomst en het leven waar ze recht op heeft.
Ten noorden van de poolcirkel biedt de zon slechts een paar uur per dag een bleek licht voordat het landschap weer in duisternis wordt gehuld. Elsa is negen jaar oud en de dochter van een Samische rendierherder. Wanneer ze op een ochtend in haar eentje naar de rendieren skiet, is ze getuige van de moord op Nastegallu, een van de rendierkalveren. Ze wordt gedwongen te zwijgen, maar draagt het donkere geheim voor altijd met zich mee.
Tien jaar later vecht Elsa voor haar plek in de kleine gemeenschap. Ouderlingen verwachten dat de jonge vrouw haar plaats kent, maar Elsa wil meer uit haar leven halen. Terwijl om haar heen het racisme en de bedreigingen tegen de Sami escaleren, wordt Elsa het doelwit van de man die ooit haar rendier doodde.
Slechts een diefstal is een bijzondere en indringende roman over een jonge vrouw die haar plek zoekt in een samenleving die gevormd is door tradities en angst.

Mijn leesbeleving:

Doordat ik een groot Scandinavië fan ben was mijn interesse voor dit boek gelijk gewekt. Ik heb al veel over de Sami gelezen, gezien en gehoord. Altijd vond ik ze  interessant. Ik vond het een voorrecht dat ik op een vakantie in hun leefgebied mocht zijn.

Het verhaal nam me gelijk mee. Beeldend en gelijk super interessant. De schrijfstijl is beeldend waardoor je alles voor je ziet, alles voelt, ruikt en proeft.

Wat ik ervan verwachtte te lezen kwam ook uit; Een kijkje in de Sami cultuur. De Sami die ik in 1999 van afstand mocht bewonderen en die ik nu beter leerde kennen door dit boek te lezen. Het gaf me een warm rijk gevoel.

De personages zijn allemaal zeer verschillend. Je leert ze goed kennen. Ik vind ze gedetailleerd en beeldend beschreven. Met hun mooie eigenschappen en hun duistere eigenschappen.

Minder vond ik het dat de personages van de vader, broer de moeder niet echt de diepte in gingen. Veelal boos of down. Maar dat kan ook ten grondslag liggen aan wat hen door buitenstaanders wordt aangedaan. Een schild om te overleven. Beschermen wat familie en eigen is en defensief naar diegene die kwaadwillend zijn.

Elsa was mijn lievelingspersonage; Je ziet haar groeien. Van gesloten schuchtere negenjarige naar volwassene. Je leert haar psyche ten diepste kennen. Ik vond haar empatisch, vrijgevochten en stoer. Ik heb haar in mijn hart gesloten.

In het 1e deel wordt het kalf van Elsa vermoord en is ze nog te klein om op te staan tegen de dader. In deel 2 zoekt ze aandacht voor deze gruwelen. Het laat zien dat ze niet met haar laat sollen. De twists zitten erin dat het het ene moment om de familie gaat, dan over de liefde voor dieren, daarna een strijd op leven en dood voor erkenning en opkomen wat jou toebehoort.

Het thema vind ik rechtstreeks uit het DNA van de auteur komen. Zo puur en oprecht. Een bijzonder inkijkje in de Sami cultuur. Maar ook gruwelijk met dat racisme tegen de Samen, de depressies die tot zelfmoord leiden.

Ik vind het boek origineel. Ik heb nog geen vergelijkbare boeken gelezen.

De opbouw is goed en logisch. Je wandelt mee in het verleden en heden van de personages en leert de omgeving en de taal kennen. De spanning zit ‘m in de jacht naar erkenning en begrip voor de leefwereld van de Sami. Dat de politie bijvoorbeeld eens wel aan hun kant gaat staan betreffende de gruwelen die gebeuren met de rendieren.

Het opmerkelijkste vind ik de  hoofdonderwerpen:

Racisme van de Sami

Dierenmishandeling en doden van andermans rendieren puur om geld te verdienen.

Politie die bewust niets voor de Sami doen.

De zware depressies onder jonge mensen met zelfmoord tot gevolg. De keiharde terechtwijzing over deze daad.

De klimaatveranderingen die de winters warmer maken en mogelijk korter.

Ik vond het een indrukwekkend  integer, gruwelijk, schitterend verhaal. Elsa sloot ik echt in mijn hart. Wat een stoere en lieve dame met het hart op de juiste plek voor flora en fauna. Er kwam goed naar voren wie de Sami zijn, wat hun drijft  dat ze uitgesloten, bedreigd en gepijnigd worden. Ik kreeg letterlijk een inkijk in hun wereld. Niet alleen betoverend maar ook vaak bikkelhard.

Dit was een eerste kennismaking met Ann-Helén Laestadius. Ik wil graag meer van haar lezen. Heel graag het boek in het Zweeds nog eens lezen om nog meer de sfeer te proeven.

De plot is zeer emotioneel maar alles wat in het verhaal speelde op persoonlijk vlak komt wel bijelkaar op een prachtige manier.

Mijn mening:

Ik geef dit boek 5 sterren. Ik vond het naast een reis langs herinneringen die ik in 1999 in Noorwegen o.a. in het leefgebied van de Sami een aanvullend en indringend mooie inkijk in de cultuur van de Sami. Ook het belang om deze gemeenschap te koesteren en voor de toekomst te bewaren.

Ik zou het erg vinden als de Sami cultuur verdwijnt. Het is een hechte club mensen met een aparte cultuur en taal. Maar dat zou gekoesterd en gerespecteerd moeten worden. Niet door bedreiging, Dierenmishandeling met de dood tot gevolg en uitsluiting. Misschien kunnen beide groepen beter vrede sluiten en van elkaar leren. Ik was er in de zomer dan wordt het niet donker. Het noorderlicht lijkt mij erg mooi maar de langdurige duisternis beklemmend.