Boekpresentatie in het Rijksmuseum: Het huis aan de Gouden Bocht

Op een zonovergoten dag in juni baan ik mij een weg door de toeristen naar één van de meest fascinerende plekken in Amsterdam: het Rijksmuseum. Vanmiddag ben ik er alleen niet om me te vergapen aan de uitgebreide collectie, maar woon ik de boekpresentatie bij van Jessie Burtons roman Het huis aan de Gouden Bocht. Een wereldpremière, want het boek van deze Britse debutante is zelfs nog niet in haar eigen taal verschenen.

Amsterdam, 1686. Nella Oortman komt aan de prestigieuze Herengracht wonen, als jonge bruid van de bekende VOC-koopman Johannes Brandt. Haar echtgenoot is meestal op reis en raakt haar nooit aan. Dan krijgt ze van hem een bijzonder cadeau: een poppenhuis. Het is net hun eigen herenhuis aan de gracht – maar dan in miniatuur. Vanaf dat moment ontvangt ze mysterieuze pakketjes met meubels en poppen voor haar poppenhuis…

Het poppenhuis waar Jessie Burton door geïnspireerd werd tot het schrijven van haar boek, is het poppenhuis van Petronella Oortman, dat te bewonderen is in het Rijksmuseum. Niet voor niets dus dat Burton hier het eerste exemplaar van haar boek mag uitrijken aan het hoofd van de Rijksmuseum Research Library. Maar voordat ze dat mag doen, worden de aanwezigen in de kelder van het nog niet zo heel lang heropende museum getrakteerd op een uitgebreid programma met als thema de Nederlandse Gouden Eeuw.

De muzikale opening van de middag ligt in handen van het Huygens Duo: een geweldige mezzosopraan die, begeleid door een luitspeler, lang vergeten liederen uit de 17e eeuw ten gehore brengt. Historicus en publicist Luc Panhuysen neemt het publiek mee de Gouden Eeuw in. Het Amsterdam van toen kun je vergelijken met het Dubai van nu, is zijn stelling, een opkomende stad met een enorm potentieel. En terwijl de Hollanders hun blik hadden gericht op de horizon, droegen ze tegelijkertijd bij aan het verkleinen van de wereld dankzij wereldberoemde kaartenmakers, de opkomst van het reisverhaal en de ontwikkeling van zowel de microscoop als de telescoop.

Conservator Bianca du Mortier van Het Rijksmuseum legt vervolgens uit dat een poppenhuis toen geen speelgoed voor kinderen was, zoals nu, maar een echt conversation piece: een miniatuurversie van wat er allemaal mogelijk was wat betreft het aankleden en inrichten van een huis. De huizen werden doorgaans vervaardigd door echte ambachtslieden, die mini-versies van hun echte werkt maakten – en klein is echt klein: de kopjes in het poppenhuis van Petronella Oortman zijn van het formaat van een halve vingernagel! De ooh’s en aah’s zijn niet van de lucht wanneer Du Mortier verklapt dat achter de gesloten kastdeuren in het huis een complete miniatuurservies verstopt staat.

Voor degenen die nog niet genoeg grappige weetjes over het huis gehoord hebben, is er het prachtig geïllustreerd boekje Het poppenhuis van Petronella Oortman van kunsthistoricus Karin Braamhorst en ontwerper Marlies Visser. Nadat zij het eerste exemplaar van hun werk in ontvangst hebben mogen nemen, verschijnt de hoofdrolspeelster van de middag ten tonele. Jessie Burton steekt haar enthousiasme over het hele programma van die middag niet onder stoelen of banken en laat zich glunderend interviewen door programmamaker Judith Uyterlinde.

Wie besteedt nu zoveel tijd en geld aan een huis waar je niets anders mee kunt dan naar kijken – en in wat voor soort maatschappij is het mogelijk zoveel geld aan zo’n soort huisje uit te geven? Naar de antwoorden op deze vragen is Burton in haar woonplaats Londen uitgebreid dikke geschiedenisboeken ingedoken, een zoektocht die leidde tot het losjes op feiten gebaseerde Het huis aan de Gouden Bocht. Zo duurde het in werkelijkheid drie jaar om het poppenhuis te bouwen en twintig om het te vullen – Burton beperkt zich tot één jaar.

Dan is het moment van de daadwerkelijke presentatie van het boek aangebroken. Burton staat zo ongeveer te stuiteren op het podium terwijl ze wordt toegesproken door het hoofd van de Research Library. Hij is zeer vereerd het boek aan de collectie van het Rijksmuseum toe te mogen voegen. Wat de schrijfster gedaan heeft in haar boek, is namelijk precies het doel van het museum: de geschiedenis toegankelijk en begrijpelijk maken voor een groot publiek - -en Burton weet de lezer nog van begin tot einde te boeien ook. Een geweldige prestatie, prijst hij haar. Na deze prachtige woorden zal het niemand verbaasd hebben dat er een flinke rij stond voor de boekverkoop tijdens de afsluitende borrel.

Bekijk hier de boektrailer: