Komt sensitivity reading ook naar Nederland?

Sensitivity readers zijn nu volop in het nieuws doordat de boeken van Roald Dahl zijn herschreven. Deze meelezers zijn er om gevoeligheden, stereotypen en problematisch taalgebruik uit teksten te filteren. Er is al veel discussie rondom sensitivity readers, zo vindt de een het absurde censuur, maar de ander geeft er juist de voorkeur aan. Wil jij meer weten over deze ontwikkeling en wat het precies inhoudt? Lees dan snel verder!

Sensitivity readers
Sensitivity readers proeflezen een tekst op gevoeligheden. Het is al gebruikelijk dat iemand meeleest in de Verenigde Staten en Engeland, maar volgens Bo van Houwelingen, literatuurrecensent van de Volkskrant, zal het in Nederland steeds vaker gebeuren. "Zo iemand let er bijvoorbeeld op of de auteur zich wel goed heeft ingeleefd, en geeft daar advies over." Niet alleen lezers, maar ook schrijvers hebben er een mening over. "Sommige schrijvers zien het als censuur, anderen vinden het juist fijn. Zij willen geen gevoeligheden over het hoofd zien." Kinderboeken worden vaker herschreven. Zo heeft de Engelse uitgeverij Puffin de boeken van Roald Dahl nu herschreven, maar de originele boeken worden ook nog steeds verkocht. Zo is het aan de lezer welke versie ze liever gebruiken. Of het nu censuur is of niet, de Nederlandse uitgeverijen zijn in ieder geval niet van plan om de boeken aan te passen. Directeur Joris van de Leur van De Fontein denkt dat wij in Nederland ook nuchterder zijn. 

Bron: Pexel: Aline Viana Prado

Gefilterd
Ouderwetse woorden worden vaak gefilterd, zoals in de boeken van Annie M.G. Schmidt. Taalgebruik dat nu als racistisch wordt ervaren wordt ook snel aangepast, denk aan de negerkoning in Pippi Langkous, oftewel Pippi's vader. Over kinderboeken wordt al jaren ophef gemaakt, denk aan de stereotypering bij Jip en Janneke-verhalen, waar de moeder thuis de was aan het doen is en de vader de krant leest of naar zijn werk is. Ook boeken als de James Bond-reeks is onder de loep genomen, racistische passages worden hieruit verwijderd. 

Kritiek
Er zitten twee duidelijke kanten aan de discussie. Sommige vinden het tijd worden dat deze verhalen goed bekeken worden en aangepast op de tijd waarin we leven, andere vinden het censuur en onzin dat geliefde verhalen, zeker kinderboeken, moeten worden herschreven. Zo zouden kinderen heel goed in staat zijn om humor te herkennen. Nu het zo opkomt in de Verenigde Staten is het maar de vraag wat dit gaat betekenen voor Europa. Voor nu is het nog niet in Nederland, maar wie weet wordt het in de toekomst wel de norm. Hoe denk jij over sensitivity reading?