Aan deze kant van de rivier – Alessandra Selmi RECENSIE

Recensie: Aan deze kant van de rivier – Alessandra Selmi

Op de cover staat een groepje meisjes met een kaars en aan een ketting een kruis. Het is duidelijk dat in Aan deze kant van de rivier van Alessandra Selmi godsdienst een belangrijke rol speelt, al voordat je een letter gelezen hebt. De flaptekst doet vermoeden dat dit een verhaal is dat de geschiedenis in beeld wordt gebracht door het vertellen van een fictief verhaal.

Aan deze kant van de riviers speelt zich af in het noorden van Italië, in de negentiende eeuw, in een dorpje aan de oevers van de rivier de Adda. De familie Crespi laat een fabriek bouwen met een daarbij behorend dorp, zodat werknemers dicht bij hun werk kunnen wonen. Het verhaal volgt meerdere personages – van arbeiders tot de directeur van de fabriek – en toont hoe hun levens vervlochten raken met de opkomst van de textielindustrie en de veranderingen die dat met zich meebrengt.

Het begin voelt meteen afstandelijk, de alwetende verteller probeert je mee te nemen in het verhaal en introduceert de verschillende families, maar het is – zeker in het begin – moeilijk om te plaatsen over wie je nu eigenlijk aan het lezen bent. Dit komt mede door de vele personages die Selmi in het verhaal opvoert en de korte hoofdstukken. Op het moment dat het daagt over welke familie je nu leest, is het hoofdstuk alweer voorbij. Het is vaak moeilijk de personages direct te plaatsen en daarom leest het heel stroef en langzaam. Ondanks dat Selmi haar best doet om alle lagen van de bevolking een plek in het verhaal te geven, lukt het de schrijfster moeilijk om je aan de bladzijden gekluisterd te houden.

In een recensie-exemplaar kun je niet anders dan doorzetten, en achteraf is dat een goede stok achter de deur geweest. Het is duidelijk dat Selmi zich goed ingelezen heeft in de geschiedenis en dat ze dat met veel woorden – het boek heeft meer dan 550 pagina’s – beeldend probeert te maken. Het verhaal kabbelt steeds voort – net zoals de rivier waar het boek naar verwijst -, maar juist het langzame tempo leent zich ervoor de verbanden te leggen tussen de groepen in de gemeenschap en juist stil te staan bij de tegenstellingen in het leven: arm en rijk, vriendschappen en ruzies, de zware arbeid en de hoop op een beter leven.

Tijdens het lezen krijg je steeds meer grip op de personages; daar waar het in het begin heel erg afstandelijk voelt door de alwetende verteller, weet Selma je op een gegeven moment wel mee te slepen in het leven van vier voor het verhaal belangrijke families in het dorpje aan de rivier. De personages vervullen uiteindelijk allemaal een duidelijke rol en Selmi slaagt er dan ook in om een onbekend deel van de geschiedenis beeldend en sfeervol te vertellen.

Aan deze kant van de rivier is een prachtig boek, met een goed uitgewerkte historische insteek – verdeeld over 12 delen - waarin feiten en fictie mooi met elkaar verweven zijn. Door de beschrijvende schrijfstijl kun je alles goed voor je zien, maar dat betekent ook dat het lang duurt voordat het verhaal op gang komt. Dit boek lees je niet even tussendoor. Het onderwerp vraagt je aandacht, maar het is het waard. Een meeslepende historische roman die het doorzetten waard is.

Recensie: Aan deze kant van de rivier – Alessandra Selmi