Boeken van donkere auteurs die je gelezen moet hebben

The Hate U Give - Angie Thomas

In The Hate U Give maken we kennis met Starr Carter. Haar beste vriend Khalil wordt doodgeschoten door een politieagent. Khalil had geen wapen op zak maar was 'vermoedelijk' een drugsdealer. Verslagen door emoties probeert Starr zichzelf te herpakken in een samenleving vol ongelijkheid. De armoedige buurt waarin ze woont geeft een groot contrast met de school waar ze elke dag naartoe gaat. Overleven in deze twee werelden wordt steeds lastiger en de waarheid spreken krijgt een hoge prijs. In dit boek lezen we dus over het politiegeweld tegen zwarte mensen, in dit geval Khalil. Een onderwerp dat vooral in de Verenigde Staten tot op de dag van vandaag een rol speelt.

Angie Thomas is zelf een activiste en zegt het volgende over haar boek in een interview met Publisher Weekly: "Ik heb schrijven altijd gezien als een vorm van activisme. Boeken geven ons een blik in het leven van iemand waar we eerder nog niets over wisten, ze kunnen zorgen voor empathie. Ik respecteer de beweging Black Lives Matter en de organisatie Black Lives Matter en ik respecteer wat ze doen. Ik weet dat The Hate U Give gezien wordt als een boek over problemen, maar ik wilde niet per se dat het dat zou zijn. Ik wilde iets maken wat politiek heel persoonlijk maakt. Alhoewel ik wilde dat Khalil de jonge mannen representeert die hun levens hebben verloren en die gelabeld worden als criminelen, wilde ik dat het plot van het boek zijn eigen ding was. Ik wilde niet onrespectvol zijn naar iemands familie of iemands nagedachtenis."

Wat zou Martin doen? - Nic Stone

Ook in Wat zou Martin doen? speelt politiegeweld naar zwarte mensen een grote rol in het boek. Justyce McAllister haalt hoge resultaten op school, is aanvoerder van de debatclub en hij mag volgend jaar naar Yale. Maar dat doet er allemaal niet toe als een politieagent handboeien rond zijn polsen sluit. Uiteindelijk wordt Justyce weer vrijgelaten, zonder verdere aanklachten (en ook zonder excuus), maar het incident houdt hem bezig. Nu hij verhuisd is naar een betere wijk, wordt hij nog steeds lastiggevallen door de jongens uit zijn oude buurt en hij voelt zich ook niet welkom in zijn nieuwe klas. De enige uitzondering is Sarah Jane, Justyce' knappe – en witte – debatpartner, van wie hij wenste dat hij haar niet zo leuk vond. Op een dag rijdt Justyce samen met zijn beste vriend Manny rond in de auto – raampjes open, muziek hard aan. Dat valt niet in goede aarde bij een automobilist die naast hen staat te wachten voor het stoplicht. Maar zijn twee brutale jongens die het volume net iets te hard zetten reden genoeg om een wapen te trekken?

Wij hebben met Nic Stone onder andere mogen praten over Wat zou Martin doen? en in het interview vertelt ze onder andere wat ze met haar boeken wil bereiken en vertelt ze over racisme. Het interview is HIER te lezen.

Hallo witte mensen - Anousha Nzume

In de samenvatting van het boek staat de volgende quote van Anousha Nzume, de auteur van het boek: ''In dit boek wil ik graag uitleggen hoe je als wit persoon je privilege kunt erkennen en hoe je door dat te begrijpen hopelijk ook racisme in de samenleving kunt inzien en aanvechten.'' De witte huidskleur ligt sinds de Zwarte Pietendiscussie onder een vergrootglas en dit boek is een handleiding voor het leven in deze veranderende wereld. Zo worden onder andere de volgende vragen in het boek beantwoord: "'Waarom weer dat gezeur over Zwarte Piet?' 'Dan is blanke vla zeker ook racistisch?' 'Hoe zit het nou met het n-woord?' 'Iemand een tropische verrassing noemen is toch juist een compliment?', en: 'Waarom ga je niet terug naar je eigen land?'" De auteur beantwoord deze vragen door middel van persoonlijke anekdotes, wetenschappelijke publicaties ('in jip-en-janneketaal') en gesprekken met ervaringsdeskundigen en helpt ze mensen om te gaan met hun witte fragiliteit tussen de steeds mondiger wordende niet-witte mensen.

Echte Amerikaanse jongens - Jason Reynolds en Brendan Kiely

Ook Jason Reynolds en Brendan Kiely schrijven in hun boek over het politiegeweld dat zwarte mensen ervaren. Op vrijdagavond loopt Rashad nog even snel de supermarkt in. Hij eindigt buiten op de stoep terwijl een politie-agent op hem inslaat. Omdat hij iets liet vallen. Omdat een vrouw over hem struikelde. Omdat hij een zwarte jongen in wijde kleren is. Rashad belandt in het ziekenhuis en wil eigenlijk zo snel mogelijk terug naar zijn oude leven. Maar wat doe je als je wordt gebruikt als nationaal voorbeeld van raciale ongelijkheid? Quinn ziet alles gebeuren. Hij ziet de oudere broer van zijn beste vriend een klasgenoot in elkaar slaan. Hij vertelt niets – hij weet niet eens of hij het wel goed heeft gezien. Maar dan splijt de school (en het land) in tweeën en gaat de discussie niet meer alleen over Rashad maar over politiegeweld en racisme. Quinn realiseert zich dat hij moet begrijpen wat er is gebeurd, want omstander of niet, hij is een onderdeel van de geschiedenis. En het is aan hem om te bepalen welke kant van de geschiedenis dat is. Rashad en Quinn, een zwart de ander wit, allebei echte Amerikaanse jongens, worden beide geconfronteerd met racisme en vooroordelen. Om de wereld te kunnen veranderen, moeten ze allebei hun toekomst op het spel zetten. Hoe ver willen ze gaan voor gerechtigheid?

Mijn verhaal - Michelle Obama

Michelle Obama kennen we natuurlijk als 'First Lady' en als inspirerende vrouw. In het boek Mijn verhaal vertelt ze over haar jeugd, haar studie (en wat het betekende om de enige zwarte vrouw in de studiezaal te zijn) en haar huwelijk met Barack Obama.

Toen Michelle Robinson klein was, was haar wereld de South Side van Chicago, waar zij en haar broer Craig in het appartement van hun ouders op de eerste verdieping een slaapkamer deelden en waar ze in het park tikkertje speelden en waar haar ouders, Fraser en Marian Robinson, haar opvoedden tot een oprechte en zelfverzekerde jonge vrouw. Maar het leven bracht haar al gauw naar heel andere werelden, onder andere de collegezalen van Princeton, waar ze voor het eerst voelde wat het betekende om de enige zwarte vrouw in de zaal te zijn, tot de glazen kantoortoren waar ze als topbedrijfsjurist werkte - en waar op een zomermorgen een rechtenstudent genaamd Barack Obama voor haar bureau verscheen en haar zorgvuldig geplande leven in de war schopte. In dit boek beschrijft Michelle Obama voor het eerst de beginjaren van haar huwelijk, waarin ze probeert een evenwicht te vinden tussen haar werk en gezin enerzijds, en de snel verlopende politieke carrière van haar man anderzijds. Over de gesprekken of hij zich kandidaat moet stellen voor het presidentschap en over haar rol in zijn campagne.

Als Beale Street kon praten - James Baldwin

James Baldwin heeft onder andere het boek Als Beale Street kon praten geschreven. De auteur, die in 1987 is overleden, schreef in zijn boeken over raciale, sociale en seksuele problemen in de Verenigde Staten. Naast het schrijven van boeken richtte hij zich ook op de idealen van de bewegingen Congress of Racial Equality (CORE) en de Student Nonviolent Coordinating Committee (SNCC).

Als Beale Street kon praten speelt zich aan het begin van de jaren zeventig af in Harlem. De 19-jarige Tish is zwanger van haar grote liefde Fonny, een jonge beeldhouwer. Hij zit vast, beschuldigd van een verkrachting, ingerekend door een racistische agent. Terwijl hun beider families hun best doen om Fonny's naam te zuiveren, wordt het jonge paar heen en weer geslingerd tussen hoop en wanhoop.

Witte onschuld - Gloria Wekker

Gloria Wekker was de eerste gekleurde vrouwelijke hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. In Witte onschuld onderzoekt en beschrijft Gloria Wekker een paradox in de Nederlandse samenleving: de passie en agressie die ras oproept, terwijl het bestaan van ras en racisme tegelijkertijd in alle toonaarden wordt ontkend. In haar onderzoek van het dominante zelfbeeld van de witte Nederlander is het 'culturele archief' een leidend concept: de diep ingesleten attitudes en emoties die racisme in stand houden en hun oorsprong kennen in het koloniale verleden. Ze schrijft onder andere over hoe media de beeldvorming over zwarte mannen en vrouwen bepalen, over het gebrek aan kennis over ras in de Nederlandse academie, over de hedendaagse conservatieve politiek en over de controversen rondom het Zwarte Piet-debat.

Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat - Reni Eddo-Lodge

Een ander non-fictie boek om te lezen over racisme is Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat. In het boek wordt aangekaart dat racisme niet alleen om agressie gaat, maar ook om subtiele vooroordelen die je overal tegenkomt. Wat betekent het om niet wit te zijn in een wereld waarin wit zijn als vanzelfsprekend wordt ervaren? Die vraag beantwoord Reni Edoo-Lodge in haar boek. De auteur gaat op zoek naar de historische oorzaken van racistische vooroordelen en toont aan hoe de ongelijkheid tussen wit en niet-wit in onze samenleving werkt. Racisme vind je in de politiek, op straat en in onze popcultuur. Het gaat lang niet alleen om de diepgewortelde angst voor massamigratie of een discussie over een zwarte James Bond. Discriminatie vind je ook terug bij welmenende, tolerante burgers. Om het structurele racisme tegen te gaan moeten we er ons allemaal bewust van worden, zegt Reni Eddo-Lodge.

Alledaags racisme - Philomena Essed

Philomena Essed heeft het boek Alledaags racisme geschreven. De auteur is hoogleraar in Critical Race, Gender and Leadership Studies aan de Antioch University in Ohio. In 2017 werd de Black Achievement Award aan haar toegekend. In de jaren tachtig sprak Philomena Essed met een aantal Surinaamse en Afro-Amerikaanse vrouwen over situaties op het werk, bij het zoeken naar woonruimte, tijdens het contact met buren of collega's, bij het winkelen, in de bus of in de tram. Ze probeerde een beeld te krijgen van de vooroordelen en het racisme dat deze vrouwen ondervonden in hun alledaagse omgang met witte Nederlanders. Het boek biedt inzichten in wat Philomena Essed alledaags racisme noemt. Deze patronen zijn nog steeds aanwezig waardoor het boek dat in 1984 voor het eerst verscheen, nog steeds actueel is. Ook wordt er in het boek een hoofdstuk gewijd aan het zogenaamde 'entitlement racism', het racisme dat wordt gerechtvaardigd met een beroep op de vrijheid van meningsuiting. 

Stukjes van mezelf - Renée Watson

Renée Watson is een schrijfster en activiste en haar boek Stukjes van mezelf won in 2017 de Coretta Scott King Award. In het boek worden onder andere vriendschap, afkomst, privileges en identiteit blootgelegd en laat het boek de uitdagingen zien waarmee jonge vrouwen te maken krijgen. Het verhaal gaat over Jade. Ze weet dat als ze ooit succesvol wil worden, ze weg moet uit de buurt waar ze is opgegroeid. Haar moeder zegt dat ze iedere kans moet grijpen die ze krijgt. Ze heeft een beurs gekregen voor een witte privéschool en krijgt zelfs extra bijles op zaterdagen. Maar sommige kansen voelen eerder vernederend dan behulpzaam. Zoals een uitnodiging om zich bij Women to Women aan te sluiten, een mentorprogramma voor "risicovolle' meisjes uit "risicovolle' achterstandswijken. Maar Jade heeft helemaal geen hulp nodig. En dat haar mentor ook zwart is, betekent niet automatisch dat ze Jade begrijpt. Misschien kan Jade deze succesvolle vrouwen laten zien hoe de echte wereld werkt en hoe je daadwerkelijk een verschil maakt.