Beers balkon - Jeroen Berkhout RECENSIE

Recensie: Beers balkon - Jeroen Berkhout

Beers Balkon: roman met imponerende taalkunst

Drie jaar lang houden de vrijgezelle Beer en de getrouwde Violetta hun innige relatie voor direct betrokkenen verborgen. Als hij er niet in slaagt om haar aan de belofte te houden met haar gefortuneerde Geurt te breken, gooit hij de hele affaire op straat. De zoveelste teleurstelling na een eerder mislukt huwelijk. Over het achterafje met de kunstzinnige Helena laat Jeroen Berkhout (1962) ons in de roman Beers Balkon helaas in het ongewisse.

Er gebeurt genoeg in dit boek. Toch is dat niet het meest wat boeit. De wijze waarop de auteur zijn taalkunst etaleert is een geschenk voor de fijnproever. Geniaal in het omdenken.

Ook wanneer hij over saaie alledaagse dingen zijn pen zou laten vloeien viel er met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid genoeg om van te genieten.

Berkhout bespiegelt de handel en wandel van genoemde Beer. Dat doet hij met tussenwerpingen die stáán. Een man die met alle goede bedoelingen vrouwen van zich vervreemdt en in hun gunstigste geval ze niet voor zich kan winnen. In de vader van Beer kan de schrijver zijn eigen interesse in alchemie kwijt. Dat leidt tot irritatie bij zijn eerste vlam Mirjam en draagt bij aan de scheiding.

Beers Balkon kenmerkt zich door interessante karaktertekeningen. Een bedrogen man die niet steigert over de daden van zijn vrouw, maar voor wie het ergste is dat hij er niets van heeft gemerkt. Voor hem is het eens per maand gemolken worden de opperste staat van verrukking wanneer het om de fysieke liefde gaat. Dan toch dringt de vraag zich op of bij het tragisch heengaan van zijn vrouw het gedachtegoed toch een andere wending nam en wraakneming in het spel is.

Zij daarentegen kan niet genoeg krijgen van seksuele uitspattingen, maar bij haar neemt dat een afslag als ze haar luxe leventje dreigt te verliezen. Ze vindt speels de weg tussen haar Sahara en de Niagara.

Een epos dat bol staat van metaforen en personificaties, van de woordspelingen. Neem de zin ‘Ze gingen op vakantie en van elkaar af’. De taalsmid in de auteur viert hoogtij, als hij het heeft over iemand dood maken met een blijde mus. En de herfst dwarrelt door de lucht. Steeds weer wordt de draak gestoken met de heersende mores.

De tragiek in de ontwikkelingen verwerk je daardoor als lezer met een besmuikte lach. Om datgene wat Beer in kwestie meemaakt als lid van de agressie assimilatiegroep. Wat kan het plezieren als dingen taalkundig uit elkaar worden gerukt en je in één zin twee tegenstrijdigheden ziet verwerkt zonder omhaal van woorden.

Een verhaal van kruipdoor sluipdoor relaties. In Beers Balkon werkt Berkhout gevoeligheden op een geheel eigen manier uit. Hoe daarin het alles door het niets onderuit wordt getrokken en perfectie van links en rechts een optater krijgt. Een mooi geschreven worsteling tussen gevoel en ratio. Na zijn debuutroman Canon & Fuga levert de auteur een nieuw bewijs van vakmanschap. De lezer zal ongetwijfeld van mening zijn dat hij de studie geneeskunde heeft opgeofferd aan het schrijverschap.

Dick van der Veen

Recensie: Beers balkon - Jeroen Berkhout