Recensie: De Kruisdraagster RECENSIE

De dystopische roman De Kruisdraagster van Lydia Schwarz schetst een utopisch vooruitzicht: in de tweeëntwintigste eeuw heeft Europa eindelijk de vrede gevonden. De wereld is gebouwd op vier pijlers: vrijheid, gelijkheid, verdraagzaamheid en vrede. In een systeem zonder hongersnood en ziektes weet het staatsbestel wie iedereen is.

Zo is het leven van de jonge studente Anna Tanner haast al uitgestippeld: ze volgt de apollinische leerweg op het humanium, waar ze uiteindelijk de zeven niveaus van zelfontplooiing zal doorlopen. Er wacht haar een leven vol regels en orde, totdat ze ondanks haar goede bedoelingen enkele regels aan haar laars lapt. Ze ontdekt een groep christenen die ondergronds leeft, met gevaar voor haar eigen leven: christenen worden namelijk vervolgd.

In De Kruisdraagster bouwt Lydia Schwarz een originele wereld voor Young Adults: een dystopische wereld in combinatie met het geloof. Het Europese Rijk dat ze opbouwt is verrassend: er zijn namelijk maar twee geoorloofde leerwegen, de apollinische en dionysische leerweg. Een levensweg waarin je in God gelooft? Dat wordt in de tweeëntwintigste eeuw niet getolereerd.

Ook in onze tijd is geloof een gevoelige kwestie. Nog steeds zijn er bevolkingsgroepen die andere geloven niet tolereren, tot oorlogen en verschrikkelijke moorden aan toe. Daarom is het een gewaagde keuze om hier voor het geloof te kiezen in een plot met veel spanningen. Zou het echt kunnen dat dit ooit de toekomst is: dat we in een wereld terechtkomen waar je niet meer in je eigen God gelooft? En dat die maatschappij zich dan perfect noemt omdat alle ziektes zijn bestreden, terwijl er in het donker groepen een eigen strijd moeten voeren om niet meer onderdrukt te worden?

Het bedachte toekomstige Europese Rijk zit enorm goed in elkaar, complimenten voor schrijfster Lydia Schwarz voor haar uit het Duits vertaalde boek. Het systeem wordt tot in de puntjes uitgelegd en gelinkt aan de huidige Europese geschiedenis. Hier zit ook meteen een schaduwkant aan: door die ellenlange beschrijvingen komt het boek slecht op gang. Je moet echt moeite doen om in het verhaal te kunnen komen, omdat eerst de hele wereld in het begin van het boek weggegeven wordt voor we pas aan het werkelijke verhaal kunnen beginnen.

Degene die je uiteindelijk na een aantal hoofdstukken toch het verhaal in trekt, is Anna. Vanwege haar leeftijd, namelijk twintig, is het voor de oudere lezers een stuk makkelijker om zich in haar te verplaatsen en herkennen. Net als jongere personages heeft Anna genoeg problemen om mee te dealen en vragen die ze moet beantwoorden, en daardoor is ze aantrekkelijk voor zowel de ondergrens als bovengrens van de lezers in het genre. Vooral haar gedachtegang is volwassener: haar vragen zijn haar levensvragen.

Die levensvragen vallen vooral samen met het religieuze aspect van het boek. Dat is zeer aanwezig in het boek vanaf het moment dat Anna te maken krijgt met een geheime groep christenen. Een geheimzinnig briefje van een onbekende man brengt haar in de war: wat is de waarheid? Haar zoektocht naar de waarheid zorgt voor verschillende vragen bij Anna. Bestaat God? En waar geloof ik eigenlijk in?

De filosofische vragen gaan gepaard met vele Bijbelteksten in het boek. Hier moet je wel open voor staan als lezer. Er wordt je geen geloofsovertuiging opgelegd in het boek – ook Anna ontwikkelt zich hierin als ze in het begin haar vraagtekens zet bij het geloof – maar het boek heeft wel zeker een Bijbels karakter waar je niet omheen kunt. In zo’n beetje elk hoofdstuk kom je het tegen. Als geloof dan niet zo je ding is, is een boek van 462 bladzijden een hele dikke pil.

Als je dus wilt beginnen met het meemaken van Anna’s keuzes in haar leven op het humanium, vol spanning wil lezen hoe ze strijdt voor de waarheid en gerechtigheid en hoe ze met gevaar voor haar eigen leven de christenen helpt, is het belangrijk in je achterhoofd te houden of een verhaal met veel christelijke verwijzingen wel jouw ding is. Is dat wel zo? Dan zal de diep uitgedachte toekomstwereld van De Kruisdraagster je zeker aan het denken zetten.