Recensie: De sleutel – de finale RECENSIE

“Tenebris aperiar”

“Ik open wanneer de duisternis valt.” Nog voor het verschijnen van De sleutel – de finale, het laatste deel van de Engelsfors-trilogie, weet iedereen het: dit wordt hét verhaal. Hét verhaal waarin alle lijntjes samenkomen, hét verhaal waarin de poort wel of niet geopend gaat worden. Toch stellen Mats Strandberg en Sara B. Elfgren de ontknoping op meesterlijke wijze uit. Pas ver over de helft van het verhaal komt dé gebeurtenis waar alles om draait aan bod. Tot die tijd overheerst spanning, sensatie en onrust. Strandberg en Elfgren sluiten met De finale de Engelsfors-trilogie op een waardige manier af. Of…

Na De sleutel – het begin gaat het verhaal verder. De Uitverkorenen wacht een rechtszaak rondom Erik en Linnéa. Minoo heeft de groep verlaten om opgeleid te worden tot oersterke aardheks. Zij moet – met haar nieuwe bondgenoten onder leiding van Walter – de apocalyps tegen zien te houden. Of moet ze zich aansluiten bij de Uitverkorenen en haar nieuwe groep laten vallen? Wie vormt het goede en wie vormt het kwaad?

Tegelijkertijd verblijft Ida in het grensgebied en ziet ze haar vriendinnen worstelen. Tevergeefs probeert ze bij de dames in de buurt te komen. Tot het moment dat ze Elias treft. Ook hij zit nog in het grensgebied. Samen proberen ze contact te leggen met de Uitverkorenen, om zo de wereld te redden. 

Wie De sleutel – het begin snel na publicatie heeft gelezen, heeft lang moeten wachten op het aansluitende deel, met alle gevolgen van dien. Strandberg en Elfgren gunnen de lezer geen korte terugblik op het voorafgaande deel, maar starten direct met het verhaal. Dit zorgt voor een hoog ‘even inkomen’-gehalte. Hoewel het grensgebied, waar Ida in leeft, herkenbaar is en daarmee dus een goede start van het verhaal vormt, heeft de lezer de eerste bladzijden zeker nodig om echt ‘in’ het verhaal te komen. Maar doorzetten loont. 

Strandberg en Elfgren hanteren ook in het laatste deel van de trilogie de kenmerkende schrijfstijl, waarbij vanuit diverse personages geschreven wordt. Minoo krijgt, meer dan in het vorige deel, een stem en dat wekt interesse. Haar aanwezigheid in de nieuwe groep, de onbetrouwbare Walter en alle voorbereidingen op de apocalyps roepen spanning op. Strandberg en Elfgren hebben de thematiek rondom goed en kwaad goed uitgewerkt. Zelfs als lezer sta je voor een raadsel: wie moet je vertrouwen? Daarbij verworden de dames, die in andere delen meer types waren, langzaam tot echte personages. De auteurs beschrijven, meer dan in eerdere delen, het innerlijk van de dames en komen zo tot meer diepgang. Diepgang die te laat komt; alleen een vervolgdeel kan ervoor zorgen dat de dames écht worden. 

Helaas wordt ook in dit deel het fantasiegehalte opgehoogd. Gedachten aan elkaar doorsturen, elkaars lichaam overnemen en elkaars gedachten lezen; alles lijkt normaal: “Ze gaat op bed zitten en glijdt het bewustzijn van Vos in.” Daarbij nemen ook de bizarre gebeurtenissen hand over hand toe. Op de middelbare school in Engelsfors gebeuren de meest bijzondere dingen, die niets meer met de realiteit te maken hebben en over de top zijn. Wederom vergrijpen de auteurs zich aan de bizarre kunstgrepen om het verhaal sneller te laten worden. 

Met het ontstaan van de scheur in de aarde bij de school lijkt de cirkel rond. Op prachtige wijze verbindt dit verhaalelement alle boeken met elkaar. Daarbij creëren Strandberg en Elfgren op bijzonder mooie wijze samenhang tussen de wereld van Ida en de wereld van de Uitverkorenen. Nog één keer lijken alle Uitverkorenen bij elkaar te kunnen komen. En wel op hét moment. Zo’n honderd bladzijdes voor het einde bedienen de auteurs: de apocalyps staat voor de deur. De tot dan toe opgebouwde spanning wordt doorgezet tot een climax waardoor De finale meer dan boeiend is. 

Met prachtige slotakkoorden, acht maanden later in het verhaal, sluiten Strandberg en Elfgren hun trilogie af. De finale voldoet door de goed opgebouwde spanning, de mooie verhaallijnen en de verrassende gebeurtenissen aan de eisen van een goed slotstuk. Echter, het té hoge fantasiegehalte gooit roet in het eten: helemaal wegdromen lukt niet. Met de laatste woorden van De finale lijkt het einde in zicht: het hoofdstuk ‘Engelsfors’ wordt afgesloten. Maar, niets lijkt minder waar. Stille hints wijzen op een nieuw verhaal, een ander verhaal: “Ik kan alleen nog maar aan wraak denken.” Zou er dan toch…?