Recensie: De Muze RECENSIE

'Je bent wie je bent juist door de mensen die je geen blik waardig zouden keuren'. Jessie Burton begint de roman De muze sterk. Een verhaal met daarin twee verhaallijnen, zich afspelend in 1967 en 1937, belooft veel goeds. Burton kán er een intrigerende roman van maken. Kán. Door het gebrek aan échte uitwerking verzandt De muze in een liefdesromannetje dat slechts een dertiende in een dozijn is.

De muze begint met het verhaal van Odelle Bastien. Deze donkere vrouw, woonachtig in Engeland in 1967, komt als typiste te werken in het Skelton van mevrouw Quick. Op de bruiloft van haar beste vriendin ontmoet ze Lawrie. Hij toont haar een schilderij waarvan ze diep onder de indruk is. Ze toont het Quick en ontdekt al snel dat er meer met het schilderij en de geheimzinnige schilder aan de hand is. Samen met Lawrie en Quick start ze de zoektocht naar de geheimzinnige schilder I.R.

Het verhaal van Odelle wordt onderbroken met delen over de Spaanse Olive. Zij leeft, in 1937, in Spanje, ten tijde van de Spaanse Burgeroorlog. Olive is net tot de kunstacademie toegelaten wanneer Isaac en Teresa bij haar en haar ouders gaan werken. Nog voor ze echt na kan denken over de academie hoort ze dat Isaac schilder is. Olives moeder Sarah, duidelijk onder de indruk van de knappe Isaac, wil dat Isaac een portret maakt als cadeau voor haar man. Isaac besluit op zijn beurt Sarah én Olive te schilderen. Echter, op het moment dat het schilderij klaar is getoond te worden, gooit zusje Teresa met een rigoureuze beslissing roet in het eten. Het leven van Isaac, Teresa en Olive zal nooit meer hetzelfde zijn.

De muze bevat tal van elementen die de roman sterk zouden kunnen maken. Burton laat Odelle haar verhaal achteraf vertellen, waardoor ze de kans creëert bewust informatie achter te houden. Odelle vertelt, reflecteert en oordeelt tegelijkertijd in een speels opgezette vertelling en zorgt heel bewust voor een vrijwel direct spannend verhaal. Burton versterkt die setting door op de juiste momenten te schakelen naar de andere verhaallijn. Als lezer weet je dat de verhalen op één moment bij elkaar gaan komen, maar blijft onzeker op welke manier de link uiteindelijk gelegd gaat worden. Deze tweedeling bezorgt de lezer tevens op diverse plaatsen in het verhaal informatievoorsprongen. Soms klein, soms groot, maar het zorgt er in ieder geval voor een speels verhaalverloop: als lezer ben je de personages steeds een stapje voor.

Tegelijkertijd lijken ook de politieke elementen in het verhaal versterkend te werken. Onderhuids, maar toch prominent aanwezig in Odelles wereld is het racisme, de strijd tegen de zwartjoekels. In Olives wereld is aandacht voor de politiek ten tijde van de Spaanse Burgeroorlog. Door Isaac een wellicht bescheiden, maar toch duidelijke rol in deze politieke strijd te geven, grijpt Burton de kans de lezer iets van de geschiedenis mee te geven. 

Helaas blijkt dit 'iets' te blijven bij een 'iets'. Meer dan een kleine rol is voor deze geschiedenis niet weggelegd. Burton slaagt er niet in een kloppende couleur locale te creëren in beide verhalen, waardoor de lezer zich niet echt waant in de Spaanse Burgeroorlog of in het leven van Odelle. Waar Burton in eerste instantie een thematisch sterk verhaal opzet, laat ze het vervolgens verzanden in een hier en daar zeer voorspelbaar of onaannemelijk liefdesverhaal waarbij personages eendimensionaal blijven. Het onderliggende veelbelovende verhaal gaat langzaam kapot aan het liefdesdrama aan het oppervlak. Een bij vlagen erg oppervlakkig plot dreigt op diverse plaatsen te gaan kabbelen door het gebrek aan diepgang en uitwerking van interessante thema's als de kunstroof van de nazi's in de Tweede Wereldoorlog. Burton zaait, maar oogst duidelijk niet.

Met clichématige opmerkingen als 'Alsof ze het daar had neergelegd, omdat ze doodgaat en niet wil dat met haar ook de waarheid sterft', maakt Burton van De muze een alledaagse roman, zonder écht te verrassen. Het verhaal op zichzelf is aantrekkelijk, de verloop in de plot is zeer zeker boeiend, maar de finishing touch, in de vorm van de uitwerking, is matig. De muze is een boek dat naast talloze andere liefdesverhalen als dertiende in een dozijn op de boekenplank past.