Recensie: Vichy RECENSIE

Kennis komt voort uit ellende

Elmar, docent Frans in opleiding, gaat voor een talencursus naar Frankrijk. Hij vertrekt naar Vichy, laat zijn hoogzwangere Heleen achter en wordt in Frankrijk opgehaald door Thomas. Daar begint een op het oog ontspannen avontuur. Echter, al snel blijkt in Vichy van Jan-Willem Anker, het tegendeel: Elmar wordt meer met zichzelf geconfronteerd dan hem lief is.

Wanneer Elmar in Vichy aankomt, is het bloedheet. Samen met de Argentijnse Alejandro en de Japanse Liu verblijft hij in het huis van Thomas. Terwijl hij probeert te ontspannen en te genieten van de Franse taal en cultuur, wordt hij zwaar op de proef gesteld. Op het station ziet hij een man (bijna) bezwijken aan de hitte, in het huis van Thomas droomt hij over de vrouw des huizes en wanneer hij Julia tegenkomt, lijken zijn lustgevoelens niet meer onder controle te houden. Voor hij het weet heeft hij keuzes gemaakt die hij niet meer kan keren.

Bijzonder aan het boek Vichy is de ietwat onsympathieke persoon met wie je meekijkt. Elmar gedraagt zich in het begin van het boek vrij doorsnee, maar ontwikkelt zich tot een personage met obsessieve en tegelijkertijd egoïstische trekjes. Toch krijg je als lezer niet een enorm grote hekel aan hem. Het is de manier waarop hij zijn gedachten en gevoelens neerzet die sympathie opwekt: eerlijk, open en tegelijkertijd bij vlagen behoudend. Tegelijkertijd evalueert hij op zijn gedrag en becommentarieert hij zijn keuzes: "Misschien was het vooral nieuwsgierigheid die me dreef, de nieuwsgierigheid een scenario uit te voeren waarvan ik die ochtend tijdens het opstaan nog niet had geweten dat het bestond, alsof er in elke sleets verlopen dagen wel een geheim luik zat waardoor je zou kunnen ontsnappen. Vandaag had ik het toevallig gevonden." Hij lijkt zijn eigen gedrag niet altijd te begrijpen, maar probeert het te analyseren. Daarmee wekt hij op enige manier sympathie: hij is een mens en maakt misschien fouten.  

Elmar laveert in een goed beschreven wereld vol tegenstellingen. Anker geeft op zeer symbolische wijze de verschillen tussen Heleens wereld en die van Elmar weer. Waar het in Frankrijk droger en droger lijkt te worden, kampt Heleen in Nederland met wateroverlast; het lijkt overeen te komen met de omstandigheden waarin de personages op persoonlijk vlak leven. Daarbij is de gedetailleerdheid waarmee Anker tewerk gaat effectief. De goed beschreven seksscenes geven exact de juiste sfeeraanduiding weer, de gebeurtenissen rondom het huis van Thomas passen in het plaatje van de idyllische Franse wereld, ondanks alle problemen.

In Vichy toont Anker heel nauwgezet hoe moeilijk Elmar zijn huidige leven los kan laten en hoe hij handelt na zijn 'foute keuze'. Langzaam ontwikkelt hij zich tot de man die geen enkele vrouw vooraf gekozen zou hebben, terwijl menig vrouw hem misschien wel zou willen hebben als man. Hij heeft spijt van zijn gedrag en wijst maar al te graag met het aloude 'jij deed het'-vingertje. Echter, langzaam beseft hij dat hij zelf de touwtjes in handen heeft en wellicht dingen kan veranderen. Waar hij naar Vichy kwam voor de Franse taal, cultuur en de ontspanning, verloor hij alles en misschien nog wel meer. Anker laat met Elmar zien dat het niet de grote verhalen zijn die indruk kunnen maken. Vichy is aantrekkelijk, juist omdat het misschien zo gewoon is.