Recensie: Het behouden kind RECENSIE

Lena is een moeë moeder. Ze is anders dan normale moeders. Geen moeder om trots op te zijn, vindt ze zelf. Daarbij is ze zichzelf niet. Het is alsof iemand door haar spreekt. Maar ze is niet gek, dat zeker niet.

In Het behouden kind van Janneke Holwarda wacht Lena tevergeefs op de terugkeer van haar vijftienjarige puberzoon Thomas. Hij is boos weggegaan naar school en keert aan het eind van de schooldag niet terug naar huis. In de uren waarin Lena wacht, vertelt ze de lezer over haar zoon, het verleden en over het schuldgevoel dat ze met zich meedraagt. Ze beseft dat ze Thomas moet loslaten, voordat hij haar loslaat, maar het is de vraag of ze dat kan. 

Lena leeft een teruggetrokken leven in een volksbuurt in Utrecht. Het liefst heeft ze de hele dag de gordijnen dicht en spreekt ze met niemand. Ze voedt haar zoon Thomas in haar eentje op. Zijn vader kent hij alleen uit de verhalen die zijn moeder hem heeft verteld, maar zo langzamerhand gelooft hij haar niet meer. Hoe kan het dat hij bruine ogen heeft, terwijl zijn beide ouders blauwe ogen hebben? Meer en meer zet hij zich tegen haar af. 

Terwijl de lezer meemaakt hoe Lena steeds wanhopiger wordt, neemt de twijfel toe. In prachtige zinnen duwt Janneke Holwarda de lezer de juiste richting in, zonder teveel los te laten. Neem een zin als: 'Ze zocht om te vinden wat ze verborgen had, om het daarna weer te verbergen en opnieuw te zoeken.' en 'Ik zie wat ik wil zien, dacht ze. Dat doe ik al mijn hele leven, zien wat ik wil zien en niet zien wat er is.(...) Ze zag ook wat er niet was. Iedere dag.' Diepgaande zinnen die de lezer aansporen om niet zomaar alles voor waar aan te nemen. Daarbij maakt de auteur het de lezer niet altijd gemakkelijk. Het verhaal is voor een groot deel een stream-of-consciousnessvertelling, waardoor het soms lastig is om de associaties van Lena te volgen.

Voor een roman die zo doordacht is opgebouwd, waarbij de auteur geen woord teveel schrijft en waarbij de personages zo nadrukkelijk in hun waarde worden gelaten, is het opvallend dat er toch een cliché wordt gebruikt. Het is jammer dat Janneke Holwarda Lena zo nadrukkelijk laat verwijzen naar mindfull-en zen-zijn. Het zorgt er toch voor dat Lena een beetje mutserig en zweverig wordt en dat doet enigszins afbreuk aan de vrouw die ze is. 

Het behouden kind is een prachtig, maar schrijnend portret van een meisje dat opgroeit met de zware last van het gevoel gefaald te hebben. Janneke Holwarda weet daarbij verschillende emoties een plaats te geven in het verhaal van Lena. Soms is ze teder, dan vertelt ze weer met enige wrok, vaak begripvol, maar ook vol vragen en twijfels. Uiteindelijk resteert diep mededogen bij de lezer: ze deed niets verkeerd, maar heeft alleen een nieuw verhaal geschreven, over het oude heen. En dat schrijnt. Het behouden kind is een ontroerende roman over schuld en schuldig zijn, over verlangen, liefde, leugens en over verlies.