Recensie: Hoe ik Hitlers getuige werd RECENSIE

Recensie: Hoe ik Hitlers getuige werd – Peter Keglevic

Dat Wereldoorlog II een onuitputtelijke bron van informatie is voor wie een groots verhaal wil vertellen, is al meermaals bewezen. Hoe ik Hitlers getuige werd is echter een buitenbeentje binnen dat concept. De titel van Hoe ik Hitlers getuige werd lijkt wat melig, maar dekt wel meteen de lading.

Voor auteur Peter Keglevic is dit een debuut. Hij heeft zijn sporen al verdiend in de filmwereld en waagde zich reeds aan enkele kortverhalen, maar voor deze lijvige roman deed de Oostenrijkse cineast jaren onderzoek. In dit werk mengt hij voortdurend feiten en fictie en tracht hij een beeld op te roepen van de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog.

Ter gelegenheid van Hitlers verjaardag wordt een loopwedstrijd georganiseerd van Berchtesgaden in de Alpen tot aan de bunker in Berlijn: duizend kilometer in 20 etappes. De winnaar wordt door Hitler persoonlijk gefeliciteerd. Het verhaal wordt verteld door de jood Harry Freudenthal, alias , Paul Renner – what’s in a name -, die op een ongelukkige manier de wedstrijd binnenrolt en uiteindelijk ook nog eerste zal worden. De twintig etappes worden zeer uitvoerig en (te) gedetailleerd beschreven en doen denken aan een tragikomische roadmovie met hilarische en bruleske taferelen die weggeplukt lijken uit Tarentino’s Inglorious Basterds.

Ook de verschillende figuren die de loopwedstrijd bevolken worden vaak clownesk beschreven. Uiteraard is de loopwedstrijd een fictief gegeven, maar Keglevic laat wel historische figuren opdraven. Leni Riefenstahl is hier het voorbeeld bij uitstek. Ze speelt een zeer aanwezige rol in het verhaal, maar andermaal is de portrettering zeer karikaturaal. Na tien etappes echter heeft de lezer wel stilaan genoeg van steeds hetzelfde stramien: opstaan, lopen, filmen, aankomen, slapen, … Gelukkig is er nog de andere kant van het verhaal.

Het echte historische verhaal lezen we vooral in de herinneringen van Harry aan zijn jeugdjaren. Tijdens elke etappe gaan we terug in de tijd en krijgen we taferelen van vroeger. Daarin wordt geschetst hoe hij langzaamaan als Jood al zijn familie, vrienden en bezittingen verliest en constant als opgejaagd wild op de vlucht moet voor nieuwe belagers. Op dit niveau moeten we Keglevic een pluim geven voor zijn accurate en emotionele beschrijving van de toestand in Duitsland tussen 1933 en 1945. De laatste honderd bladzijden van Hoe ik Hitlers getuige werd gaat Keglevic echter de mist in. Van zodra Harry aankomt in de bunker van Hitler en we daadwerkelijk lezen Hoe ik Hitlers getuige werd, krijgen we een grotesk en totaal ongeloofwaardig verhaal dat veel teniet doet aan het krediet dat de auteur daarvoor had opgebouwd.

Keglevic levert zichzelf helemaal over aan de fantasie en zowel de laatste uren die Harry meemaakt in de bunker als het vertellen van zijn verhaal, zoveel jaren later in New York, stroken niet met de kwaliteit die daarvoor aan de orde waren. Het is jammer dat een auteur die zoveel energie en onderzoek in de voorbereidingen heeft gestoken een op zich origineel idee niet tot een overtuigend eindproduct heeft kunnen uitwerken. 

Recensie: Hoe ik Hitlers getuige werd – Peter Keglevic