Jaguarman - Raoul de Jong RECENSIE

Recensie: Jaguarman - Raoul de Jong

Al voordat Raoul de Jong - auteur van het boek Jaguarman - geboren werd, verdween zijn vader uit zijn leven. Raoul is 28 als hij hem voor het eerst weer ziet. En het is een bijzondere ontmoeting: alles aan hem, doet Raoul denken aan zichzelf. Ook vertelt zijn vader hem een verhaal dat blijft hangen; één van hun voorouders, een medicijnman, kon zichzelf transformeren in een jaguar. Gegrepen door dit mysterie besluit Raoul op onderzoek te gaan in Suriname. 

Door middel van een raamvertelling neemt De Jong ons in dit autobiografische verhaal mee op zijn reis, waarin hij erachter komt hoe de stemmen uit zijn verleden nog steeds zijn heden en toekomst bepalen. Stukje bij beetje ontdekt hij antwoorden op zijn vragen. Als lezer heb je echt het gevoel dat je alles samen met hem ontdekt en voel je je enorm betrokken bij alles wat Raoul meemaakt.

Het verhaal van een tiendaags wintiritueel (met witte kleding, kruidenbaden en zonder zout) dat hij uitvoert op zijn kamer, vormt de omlijsting van zijn dertienweekse zoektocht in Suriname. Dit is geen zoektocht naar zichzelf, zoals hij duidelijk maakt in een nawoord gericht aan de lezer, maar naar het leven van zijn voorouders. Hij vervlecht deze twee verhalen op meesterlijke wijze. De overgangen tussen beide verlopen soepel, je weet precies wanneer je wat leest, zonder dat de auteur steeds een overgang moet aankondigen. Dit zegt veel over de schrijfstijl van Raoul de Jong: hij schrijft zonder poespas, maar toch ook met een duidelijke filosofische en beschouwende laag. Toch wordt het nergens een zwaar, zweverig verhaal, door zijn anekdotes houdt hij de toon luchtig en toegankelijk. Af en toe is het verhaal wat traag. Deze momenten duren echter niet lang, want enkele alinea's later springt de auteur weer naar een ander deel van zijn reis en is de traagheid verdwenen. 

In dit verhaal vormen tegenstellingen een rode draad: wit/zwart, heden/verleden, natuur/maatschappij. De Jong zet de wereld van zijn voorouders af tegen zijn leven - en dat van de meeste lezers - in Nederland. Een wereld waarin je luistert naar je lichaam en de natuur tegenover een wereld waarin iedereen altijd het druk heeft, constant tegen deadlines aanloopt en voor van alles bang is. Door zijn zoektocht houdt hij zichzelf een spiegel voor en daarmee ook de lezer. Zo schrijft hij: 'We kunnen de hel op aarde voorkomen. Door zelf na te blijven denken. Door trouw te blijven aan onze zachte, menselijke harten. Door tussen de keuzes die we krijgen te kiezen voor de keuze die leidt naar het licht. Door geen sprookjes te laten komen tussen ons en de werkelijkheid. Door om ons heen te blijven kijken naar wat werkelijk is. Door niet te vergeten dat al het leven dat voor ons kwam en deze hele [...] planeet ons goed zijn gezind.'

Ik vond Jaguarman een indringend, persoonlijk boek voor een breed lezerspubliek. Of je nu veel of bijna niets weet over Suriname en zijn (slavernij)verleden, de kans is groot dat je iets in het boek herkent en er iets uit meeneemt. Ik geef het boek Jaguarman vier sterren. 

Recensie: Jaguarman - Raoul de Jong