Het Donkere Woud - Cixin Liu RECENSIE

Recensie: Het Donkere Woud - Cixin Liu

Het Donkere Woud van Cixin Liu is deel 2 van de Trisolaris trilogie van deze Chinese schrijver. Voor het eerste deel Het Drie Lichamenprobleem, kreeg Cixin Liu de Hugo Award, een belangrijke internationale prijs voor science fiction romans. 

De Aarde heeft Trisolaris ontdekt en Trisolaris heeft de Aarde ontdekt. 

De leiders van de mensheid en diverse wetenschappers zijn zich er nu ook bewust van dat de Trisolarianen een invasie plannen. Dat deze fysiek pas over 400 jaar zal plaatsvinden is geen troost. De Aarde is hoe dan ook verdoemd. Twee kunstmatig ontwikkelde protonen, sofonen genaamd, zijn via de door Ye Wenjie ontwikkelde game, die eigenlijk een soort poort is, naar de Aarde gestuurd om de ontwikkeling van de wetenschap op Aarde te ontwrichten en te vertragen. De sofonen ontvouwen zich driedimensionaal en maken alles transparant. De menselijke samenleving, elke plek, elk plan, elk programma, ieder gesprek en ook alle troepenbewegingen zijn een open boek voor Trisolaris. Er zullen geen geheimen meer zijn en mensen die onder de invloed van Trisolaris komen worden denkbeelden en bevelen ingefluisterd door de sofonen. Ze werken op het collectief van de mensheid. Alleen het individuele brein van ieder mens voor zich, kan zich hiertegen verzetten en immuun worden voor de sofonen. Alleen de menselijke gedachten, als ze strikt voor zich gehouden worden, blijven nog onzichtbaar voor de sofonen. 

Ye Wenjie is er nu achter gekomen dat ze er helemaal naast gezeten heeft, door te denken dat een hogere beschaving als Trisolaris, de mensheid zal redden. De Trisolarianen presenteren zich in de game alleen als historische figuren, geleerden en kunstenaars om de mensheid niet af te schrikken, maar het is niet hun natuurlijke vorm. Trisolaris is door het Drie Lichamenprobleem niet leefbaar en het gaat hen zuiver en alleen om zelf te overleven in een leefbare wereld. Voor de mensheid is er dan geen plaats meer! De mensheid start het internationale project 'Muurschouwers" (een naam die verwijst naar 'meditatie'), ter verdediging van de Aarde. Er worden vier mensen aangesteld die ieder voor zich een strategie ter verdediging moeten uitdenken en deze geheel voor zichzelf moeten houden, om de sofonen niet de kans te geven erachter te komen. Uiteindelijk zullen ze gebruik maken van de hibernatie technologie om 4 eeuwen te kunnen overbruggen en de dan levende generatie mensen voor te bereiden op de Doemsdagslag. Drie van hen zijn voormalig staatslieden en wetenschappers, maar de vierde is een onbekende Chinese wetenschapper Luo Ji. Astronoom en vriend van wijlen Yang Dong (Wenjie's dochter). Waarom juist Luo Ji bij de leidersgroep is gevraagd is voor hemzelf een raadsel en waarom de Trisolarianen juist hém dood willen hebben is een nog groter raadsel.  

Het Donkere Woud is niet goed te lezen als je deel 1 Het Drie Lichamenprobleem niet hebt gelezen. De verhaallijn en de dialogen zijn dan niet te volgen. Met Het Drie Lichamenprobleem heeft Cixin Liu een goede basis gelegd voor een op het eerste gezicht ingewikkeld plot. Wanneer je echter het verhaal goed tot je laat doordringen zit het heel intelligent in elkaar. Met deel 2 Het Donkere Woud gaat het verder. De Chinese cultuur en de collectieve waarden van de communistische Chinese maatschappij lopen als een rode draad door de boeken en je kunt als lezer merken dat Cixin Liu het idee dat alles moet wijken voor het collectief niet aanhangt. Vooral vroeger werden in China nieuwsgierigheid en individuele eigenheid, iets wat een wetenschapper zeker nodig heeft, niet echt op prijs gesteld. Wetenschap werd toen gezien als de vijand van het collectief. In deze verhalen is individualiteit daarom de enige verdediging tegen de ondergang. 

Deze trilogie is dan ook een zuivere science fiction reeks, met een zeer goede wetenschappelijke onderbouwing, die ook voor leken best duidelijk te volgen is. Vooral natuurkunde; het concept van verschillende dimensies en astronomie komen aan de orde. Maar ook de Chinese historie en cultuur worden verweven in het verhaal. Echter een van de onderdelen 'axioma's van de kosmische sociologie' was moeilijker te volgen. Luo Ji blijkt de ontwikkelaar van de kosmische sociologie, de sociologie van buitenaardse wezens dus. Iets wat niet bewezen is omdat niemand ooit een buitenaardse heeft onderzocht. Een niet bewezen bewering die als grondslag aanvaard wordt over zoiets blijft heel vaag. Je moet het dan ook maar gewoon aannemen met een wat filosofische inslag. 

Waar in deel 1 de nadruk lag op de uitleg van de wereld van Trisolaris en de normen en waarden van politieke systemen en werelden, wordt in Het Donkere Woud, nu meer de nadruk gelegd op de personages en waar ze staan in het verhaal. Wat is hun belang en wat zijn hun beweegredenen en emoties. Waar Ye Wenjie tot inkeer is gekomen en zij het gevaar nu onderkent, is Mike Evans, leider van de ATO, nog steeds een trouwe dienaar van Trisolaris. Van beiden kun je begrijpen wat hen drijft. Maar waar de een haar individu naar voren laat komen, sluit de ander zich nog steeds aan bij de gedachte aan het collectief. Ye Wenjie gaat zelf nadenken en ziet wat ze aangericht heeft door het contact met Trisolaris en zij tracht haar dwalen goed te maken. Evans luistert echter slaafs en blind naar de bevelen van Trisolaris, hem ingefluisterd door de sofonen. In Het Donkere Woud gaat het meer om hun nalatenschap. De personages uit deel 1 worden vervangen door de volgende lichting, al komen een paar oude bekenden ook weer terug in deel 2, bijvoorbeeld de politieman Shi Qiang, die zich ontfermt over de laconieke Luo Ji.  

In deel 1 stond Wang Miao centraal, in Het Donkere Woud staat Luo Ji centraal. Wang Miao heeft dat gedaan waar hij voor ingezet werd: de waarheid over de game en de dood van diverse wetenschappers ontdekken. De dreiging van Trisolaris blootleggen. Nu is de beurt aan de verdedigers, waaronder Luo Ji. Door zijn ogen volg je de paniek van de Aarde, de druk van de Trisolarianen en de verwondering van Luo Ji over het verloop van de gebeurtenissen die zijn leven op de kop zetten. Waar de drie andere Muurschouwers direct grote werkruimtes opzetten en druk vergaderen met elkaar, iets wat ze juist niet moeten doen, trekt Luo Ji zich terug in eenzame afzondering. Eigenlijk om gewoon lak te hebben aan alles en van het leven te genieten, maar daardoor doet hij precies wat hij moet doen en zet hij de sofonen op het verkeerde been. Zijn reacties zijn soms best humoristisch en dat doorbreekt de spanning enigszins. Door het verhaal nu 'menselijker' te maken en minder de nadruk te leggen op de wetenschappelijk technische aspecten, is Het Donkere Woud makkelijker te lezen. Maar bij beide delen zit je eigenlijk gelijk in het verhaal. Omdat het zo goed in elkaar zit, blijft het boeien en is het zondermeer intrigerend. 

De ATO (de aanhangers van Trisolaris) zetten 'Muurbrekers' tegenover iedere Muurschouwer. De Muurbrekers moeten de Muurschouwers tegenwerken, maar bij de ongrijpbare Luo Ji lukt hen dat niet echt. De ATO blijft een groot probleem. De wereldleiders moeten dus eerst grote schoonmaak houden onder de mensheid zelf en dan ook nog een manier vinden om de sofonen, de subatomaire agenten van Trisolaris waarvan er nu ook meer rond de Aarde opduiken, buiten spel te zetten, om uiteindelijk in de toekomst de gehele invasie van Trisolaris tegen te kunnen houden. En dat alles terwijl ze zelf onder druk staan en bedreigd worden. Het is dus maar de vraag of de mensheid het zal gaan redden.... 

Het Donkere Woud van Cixin Liu is spannend, intellectueel en dankzij diverse wendingen in het verhaal blijft het boeien. Goed onderbouwde science fiction met een onderliggende boodschap, zeker 5 hartjes waard. Deel 3 Het einde van de Dood is ook al uit, dus ik verheug me erop direct verder te kunnen lezen.

Recensie: Het Donkere Woud - Cixin Liu