Zoals het leven komt - Michelle Visser RECENSIE

Recensie: Zoals het leven komt - Michelle Visser

Het boek begint meteen erg ontroerend. Marlies, een gepensioneerde onderwijzeres, krijgt op het sterfbed van haar moeder te horen dat ze niet haar biologische kind is. Marlies is geschokt en wil op zoek gaan naar antwoorden. Vervolgens begint een zoektocht, die de lezer meeneemt naar het verleden, de Tweede Wereldoorlog, en naar het heden in Australië.

In het verleden maken we kennis met Herman en Anna Leeflang, een echtpaar met een kruidenierszaak in Enschede. Anna's jongere zusje, Trijn, trekt bij hen in om te helpen. Ze hebben een fijn leven, samen met dochter Vera, tot de oorlog uitbreekt en alles verandert. De Joodse buren worden opgepakt en Anna's ouders en broertje Hans komen om bij een bombardement. Als Herman op een dag boodschappen gaat rondbrengen met zijn kruidenierswagen, wordt hij afgevoerd naar Duitsland om daar te gaan werken. Anna hoort jarenlang niets meer van hem en gaat ervan uit dat hij dood is. Dan wordt Enschede bevrijd. Als een Canadese militair bij Anna aanklopt voor onderdak, laat ze zich meeslepen in de euforie van het moment en raakt ze zwanger.

Zoals het leven komt is een prachtige historische roman, die het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog goed omschrijft. Je krijgt als lezer een kijk op de impact van de oorlog op de bevolking, in de jaren na de bevrijding.

De schrijfstijl van Michelle Visser is erg vlot. Ze wisselt af van heden (2010) naar verleden (jaren '40). Dit maakt dat je het boek maar moeilijk weg kunt leggen. Steeds beter snap je hoe de familiebanden in elkaar steken en je wilt graag weten hoe het met eenieder afloopt en hoe het Anna is vergaan in Australië. Wie is nu precies de biologische moeder van Marlies? Wat is er gebeurd? En hoe loopt het af?

Alle personages worden uitgebreid uitgewerkt, maar het is moeilijk om je goed in te leven in de meeste personages omdat ze zo hard kunnen zijn. Vera bijvoorbeeld: 'Mama, het spijt me [...] maar ik ga echt niet mee. Ik ben Australisch, niet Nederlands. Ik heb niks met Nederland.'

Makkelijker was het om je in te leven in Marlies of in Renate, de oudste vriendin van Marlies. Renate reist met Marlies af naar Australië, op zoek naar diens biologische moeder. 'Kom',  zegt Renate en ze steekt haar arm door die van haar vriendin. 'Vandaag kom je weer een stuk dichter bij de antwoorden op je vragen'. Zo'n vriendin wens je iedereen toe.

Tijdens de oorlogstijd hadden de zussen Anna en Trijn een hele warme band. Bijna twintig jaar later zegt Anna tegen Trijn: 'Ik haat je'. Als lezer vraag je je af: Waar ging het mis? Wat is er in de tussentijd gebeurd? Je leeft ook erg mee met de gezinnen in de oorlogstijd: waar blijven de mannen die verdwijnen omdat ze staken? Leven ze nog? Zijn ze meegevoerd om te gaan vechten?

Wat opvalt, is dat Michelle Visser niet alleen een hele mooie, maar ook een hele realistische familiegeschiedenis neerzet. De oorlogstijden waren hard. Er werden mensen op straat doodgeschoten en het volk leefden in angst. De beslissingen die de personages (denk aan Herman!) maakten snapte ik lang niet altijd, maar als je ze in het perspectief van de oorlog ziet, snap je het wel beter. Dit is een harde eye opener. Het leven anno 2022 is wel een totaal andere context, zo slecht hebben de meeste mensen het nog niet nu.

De cover is erg goed gekozen. Het is alsof je Anna ziet staan op de boot, die haar langzaam wegvoert van Nederland naar Australië. Er gaat heel wat om in haar hoofd en net zoals de cover zwijgzaamheid oproept, verwerkt Anna alles in stilte.

Het einde is erg mooi. De schrijfster krijgt het voor elkaar om de cirkel mooi rond te maken en het einde, zoals het begin, is wederom ontroerend. Zoals het leven komt is een echte aanrader voor eenieder die van historische verhalen houdt rondom de Tweede Wereldoorlog, van verhalen met een zoektocht en een mooi einde waar je even stil van wordt.

Recensie: Zoals het leven komt - Michelle Visser