Het grachtenhuis - Rachel van Charante RECENSIE

Recensie: Het grachtenhuis - Rachel van Charante

Heleen is nog maar pas getrouwd wanneer haar echtgenoot overlijdt aan het front. Ze woont nu, anno 1942, weer tijdelijk bij haar ouders op de boerderij in Lochem. Haar terugkeer vanuit Amsterdam voelde in eerste instantie veilig, maar ze begint onrustig te worden en wil graag terug naar de levendige stad. Wanneer ze een baan aangeboden krijgt als secretaresse bij een advocatenkantoor in Amsterdam met een riant salaris en een appartement, kan ze haar geluk niet op. Al snel blijkt dat er wel meer speelt op dit kantoor. Haar baas, een overgeplaatste Duitser in dienst van het Duitse Rijk, houdt zich samen met de strafrechtelijk advocaat bezig met verzetspraktijken. Wanneer steeds meer Joden opgepakt worden, vreest Heleen ook voor haar beste vriendin en haar gezin. Ze besluit hen te helpen en samen met haar collega's zetten ze een actie op touw om hen onder te brengen op een schuiladres. Dit mislukt en ze worden van binnenuit verraden. Heleen weet daardoor niet meer wie ze kan vertrouwen. Ze heeft gevoelens ontwikkeld voor meneer Baumann, maar is hij echt wel zo oprecht, of heeft hij hen verraden? 

De nieuwste roman, Het grachtenhuis, van Rachel van Charante is een zenuwslopende oorlogsroman die je samen met hoofdpersonage Heleen stuurt op een duizelingwekkende missie. Het thema, de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog, is voor menig lezer reden genoeg om een dergelijk boek op te pakken, maar de uitwerking van dit verhaal heeft Van Charante op een sterke wijze weten vorm te geven. De eerste helft van de roman is gericht op het leren kennen van Heleen, haar familie en omgeving, en neemt je mee van het rustige platteland naar de levendige hoofdstad waar het duizelt van de Duitse soldaten en NSB-ers. Het is een gevaarlijke tijd en het is lastig te weten wie je nog kunt vertrouwen. Heleen is een sterk personage met een krachtige eigen wil en met haar eigen bagage. Haar emoties worden geloofwaardig gebracht, waardoor je gedurende het verhaal écht met haar meeleeft. Van Charante krijgt het voor elkaar om de lezer de angst, onzekerheid en moed die men in die verraderlijke tijd zal hebben ervaren te laten voelen. Ook de andere personages zijn goed vormgegeven, met elk een eigen rol en plek in het verhaal, en waarbij de lezer – net als Heleen zelf – niet weet wie daadwerkelijk betrouwbaar is. 

Het verhaal komt al snel op gang en in de tweede helft van Het grachtenhuis wordt de spanning verder opgebouwd en brengen thrillerelementen het verhaal tot leven. De vaart in het verhaal is hoog, wat de opbouw en de spanning ten goede komt. Het boek is bijna niet weg te leggen en menig lezer zal het in één zit willen uitlezen. Daarentegen voelt het tegelijkertijd alsof het verhaal zich maar binnen één maand heeft afgespeeld, terwijl er meerdere oorlogsjaren verstrijken. De vraag is daarmee of het tempo in Het grachtenhuis niet iets te hoog ligt. Naast het verhaal van Heleen worden ook regelmatig sprongen in de tijd gemaakt naar het heden, waarin Joyce te horen krijgt dat haar moeder dement wordt. Op zoek naar herinneringen om haar geheugen te prikkelen, stuit Joyce op een foto van haar opa, die naar blijkt bekend staat als verrader en een Duits monster tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Maar was hij dat wel? Van Charante weet de twee verhaallijnen steeds dichter bij elkaar te brengen, tot het punt waar ze samenkomen en blijkt hoe het nu écht zat. Haar schrijfwijze is erg sterk, waarbij ze genoeg context geeft en de personages goed omschrijft, zonder af te dwalen of het verhaal onnodig stil te leggen. Daarnaast heeft zij wel, zoals meer Nederlandse auteurs, de neiging om acties en gedachten overbodig veel te verklaren. Dat kan af en toe als storend worden ervaren, terwijl de lezer doorgaans prima in staat is zelf touwtjes aan elkaar te knopen of te begrijpen waarom een emotie wordt opgeroepen. 

Al met al is Het grachtenhuis een onmiskenbaar spannend verhaal dat de lezer meeneemt naar een enerverende periode uit onze geschiedenis. Het licht een tipje van de sluier over hoe de situatie moet zijn geweest voor de bevolking, en hoeveel moed er nodig is geweest om je te verzetten tegen de harde bezetters, om vrienden en familie te kunnen beschermen. Dit is een roman die zijn plekje binnen dit genre meer dan verdiend heeft. 

Recensie: Het grachtenhuis - Rachel van Charante