De slapende kinderen - Anthony Passeron RECENSIE

Recensie: De slapende kinderen - Anthony Passeron

De slapende kinderen vertelt het verhaal van Anthony Passeron zijn eigen familie. En tegelijkertijd vertelt het eveneens het verhaal van de wanhopige strijd van enkele wetenschappers tegen de oprukkende AIDS-epidemie.

Begin jaren tachtig wordt de wereld opgeschrikt door een nieuwe ziekte. Een virale epidemie die verwoestend om zich heen grijpt. Op het platteland in Zuid-Frankrijk wordt de oudste zoon van de vooraanstaande en trotse slagersfamilie ook getroffen. Na een reisje naar Amsterdam raakt hij verslaafd aan heroïne en zo wordt hij besmet. De familie doet er alles aan om de naam in ere te houden, maar de medische wereld komt niet snel genoeg met oplossingen om de familielieveling te redden. En dat is niet de enige tragedie die ze te verwerken krijgen…

De slapende kinderen is zoveel meer dan een roman. Er ontstaat een completer beeld door de afwisseling van hoofdstukken tussen het Franse platteland en de Franse wetenschappers die met man en macht werken, eerst om de ziekte te identificeren, en later om deze een halt te proberen toeroepen. Er zit zeker een bepaalde chronologie tussen de twee verhaallijnen van De slapende kinderen, maar het is meer dan dat. Passeron heeft geen fictief verhaal opgeschreven om de lezer emotioneel te bespelen. Het lijkt er meer op dat er zich een noodzaak in de schrijver bevond om een pijnlijke familiehistorie uit te pluizen en in een globaal verband te stellen.

Maar daar lagen ze, languit op straat, bewegingloos, bij het krieken van de dag.

AIDS is een populair onderwerp voor zowel literatuur als film. Veertig jaar na de gebeurtenissen die zich in De slapende kinderen afspelen is er meer bekend en kijken we er als samenleving anders tegenaan. Passeron kiest geen populaire invalshoek, met name de verhaallijn over de wetenschappers is iets wat niet veel auteurs aangedurfd zouden hebben. En daar is een reden voor, het vergt namelijk pure vertelkunst om het onderzoek rondom het AIDS-virus zo te brengen dat je als lezer reikhalzend uitkijkt naar het nieuwe hoofdstuk. Ook de verhaallijn van de slagersfamilie is er eentje met een originele invalshoek, waarbij je als lezer veel leert over hoe de ziekte gemeenschappen totaal heeft verwoest en wat voor een stigma er rustte op de slachtoffers. Begrijpelijk? Ja en nee.

De verhaallijnen hebben elk hun eigen vertelperspectief. De auteur vertelt vanuit het ik-perspectief over zijn familie, over een stuk van zijn eigen gevoelens, over het dorp waar hij in opgroeit en hoe de ziekte daar in een mini-vorm om zich heen grijpt, net zoals deze dat ook mondiaal doet. Het intieme, aan cultuur gekoppelde verdriet en verlies, zorgt voor een gezicht bij de enorme ramp die zich voltrekt. Daarnaast is er ook het zwijgen, zowel in de kleine gemeenschap als op globaal niveau waar mee gekampt wordt. Alles wat een smet kan plaatsen op een reputatie moet onder tafel geveegd worden. Vaak wordt de andere kant op gekeken en het wordt in dit boek zeer duidelijk dat dat leidt tot marginalisering. De zieken worden paria’s en sterven vaak op een eenzame manier. De hoofdstukken rondom het onderzoek hebben een auctoriaal vertelperspectief en dat is zeer goed passend.

Er zit kritiek verborgen in De slapende kinderen. Of misschien is het zo objectief geschreven dat er niets verdoezeld wordt en je daardoor zelf kritisch gaat kijken. Het boek leest vlot, dankzij een helder taalgebruik, dat ondanks het emotionele onderwerp vrij koel overkomt. Er wordt een zekere afstand bewaard en dat laat het onderwerp ook na de laatste regel nog een hele tijd nasudderen. Passeron levert een levenswerk af, met aan de basis maatschappelijke problemen die uitlopen in familietragedies. Door de toegankelijke stijl van de auteur is dit een must-read voor een heel brede doelgroep. Het enige jammere is dat er niet is gekozen voor de oorspronkelijke cover met de familiekiekjes.

Recensie: De slapende kinderen - Anthony Passeron