Het Surinamedagboek - Merijn de Boer RECENSIE

Recensie: Het Surinamedagboek - Merijn de Boer

Je krijgt niet elke dag een gratis reis in de schoot geworpen. Het overkomt Merijn, werkzaam bij uitgeverij van Oorschot en van plan om binnenkort zijn auteursdebuut uit te brengen. Wat het mooie is aan deze reis door het Surinaamse binnenland, is dat deze geïnspireerd is op de reis die auteur Albert Helman maakte en die opgetekend is in het boek Het eind van de kaart. Merijn wordt gevraagd door de financierder van de trip om in ruil voor deelname, een verslag te schrijven. Trouw wijdt Merijn zich aan zijn taak, en er is genoeg om over te schrijven!

Merijn de Boer doet er werkelijk alles aan om de lezer in verwarring te brengen. Gevoelsmatig dan, want het reisverslag en de dialogen zijn uiterst helder. Je weet alleen op een gegeven moment niet meer wat op waarheid berust en wat compleet verzonnen is. En eigenlijk maakt dat ook niet uit, maar het houd je wel bezig. Hoofdpersonage en auteur hebben dezelfde naam, zijn schrijver van beroep, en zelfs de titel van hun debuut, Nestvlieders, is gelijk. Houden daar de parallellen op? Niet helemaal, want Merijn de Boer heeft  deze reis wel degelijk gemaakt en ergens zitten in de beschrijvingen wel de echte dagboekaantekeningen verwerkt. De Boer maakte de reis met een totaal ander gezelschap en daar beginnen de verschillen.

De personages in Het Surinamedagboek hebben allemaal sterk uitvergrootte karaktertrekken. Cliché’s worden niet geschuwd en soms is daardoor ook de voorspelbaarheid groot. Het is knap hoe de Boer van begin tot eind zo standvastig is in de beschrijving van de acties van zijn medereizigers. Er zit een zekere objectiviteit in zijn verslaglegging, maar doordat je als lezer zijn eigen karakter er zo goed uit kan filteren, vraag je je toch af door wat voor een bril je alles voorgeschoteld krijgt. Want, laten we eerlijk zijn, Merijn is geen avonturier te noemen. Het spreekwoord luidt: ik kom niet uit een ei, maar dat lijkt bij ons hoofdpersonage wel het geval. Hij lijkt een beetje de nerd van de groep, rustig en breekbaar. Daar zit natuurlijk een deel van de humor van het verhaal ook in, dit bewust gekozen perspectief.

De reisgenoten zijn een verscheiden groep mensen, die elk hun eigen problemen hebben. Hele alledaagse, herkenbare zaken. En toch is het door het overdrijven ervan af en toe pure kolder. Dat is ook de (aantrekkings)kracht van Het Surinamedagboek, de herkenbare humor. Je moet heel vaak lachen tijdens het lezen, maar het zet je soms ook aan het denken. Of je de personages heel goed leert kennen, is een andere vraag. Je bekijkt alles door de ogen van Merijn en het is dus maar net hoeveel zin hij heeft om door het oppervlakkige heen te kijken. En dat duurt af en toe een tijdje. Wat Merijn wel met veel interesse beschrijft, is het werk van Albert Helman. Deze auteur zal voor veel jongere lezers een onbekende zijn, en het is mooi om iets te leren over deze Nederlands-Surinaamse auteur.

De beschrijvingen van het Surinaamse binnenland zijn mooi. Je zou er ook wel heen willen  na het lezen van dit boek. Merijn vertelt over de natuur en de dorpen, zonder te ver uit te wijden, maar genoeg om de sfeer mee te krijgen en je een voorstelling te kunnen maken. De droogheid waarmee Merijn vertelt en het wat oubollige taalgebruik geven het geheel charme en zo past het allemaal wel mooi bij elkaar. Het is wel een geluk dat het geen heel dik boek is, want er treden nu al wat herhalingen op en het stoffige imago van het hoofdpersonage verliest na een tijdje een beetje zijn glans. Het is geen boek voor iedereen, mede door de opzet en het taalgebruik, maar als je meegaat in de droge humor en het beschrijvende karakter van het geheel, is Het Surinamedagboek wel de moeite waard. Wat ook het vermelden waard is, is de prachtige cover met een ets van Dick Stolwijk, een afbeelding die eerder al verscheen in een luxe uitgave van De stille plantage van Helman.

Recensie: Het Surinamedagboek - Merijn de Boer