Chain-Gang All-Stars - Nana Kwame Adjei-Brenyah RECENSIE

Recensie: Chain-Gang All-Stars - Nana Kwame Adjei-Brenyah

In een alternatieve wereld die heel sterk lijkt op de onze, bestaat er een sportprogramma dat gevangenen tegen elkaar laat strijden op leven en dood. De uiteindelijke beloning, als een gevangene dit drie jaar volhoudt, is Eervolle Ontketening. De populaire realityshow die hier aan gekoppeld is, heeft zijn eigen supersterren, en op dit moment zijn dat Loretta Thurwar en Hamara Stacker. De vrouwen zijn teamgenoten en geliefden, ongelooflijke atleten, én ze zijn allebei dichtbij Eervolle Ontketening. Het publiek is dol op hen, maar het is ook dol op het bloed dat bij deze gruwelijke spelen komt kijken. Iets waar de makers van het entertainmentprogramma maar al te graag gebruik van maken…

Nana Kwame Adjei-Brenyah schokt de lezer. Met name de openingsscène laat je met open mond achter en laat heel duidelijk zien waar je aan begonnen bent. Het is op dat moment al te laat om ongeschonden het boek aan de kant te schuiven, want de beelden die de auteur oproept zijn diep onder je huid gaan zitten. De wreedheid blijft doorheen Chain-Gang All-Stars voelbaar en komt in allerlei vormen en maten. Het is namelijk niet alleen het bloederige van de gevechten in de arena, of die daarbuiten want het geweld tussen de Schakels is niet beperkt tot een arena, maar het is daarnaast eveneens de aantrekkingskracht die het televisieprogramma uitoefent op de massa. In het merendeel van de huiskamers in Amerika wordt de realityshow meerdere uren per dag gestreamd. De kijkers leven mee met de gevangenen én genieten ervan om te zien hoe ze elkaar naar het leven staan. Heel tegenstrijdig én hypocriet.

Vooral die hypocrisie en hoe het programma een winstmodel is voor zowel de makers als de sponsoren, heeft Nana Kwame Adjei-Brenyah heel goed weten te vatten in Chain-Gang All-Stars. Daarmee raakt de auteur ook een gevoelige snaar over onze samenleving. Want hoewel het boek fictie is en er een stukje dystopie in verwerkt zit, is het helemaal niet zo onvoorstelbaar dat er iets zoals dit gebeurt. Waarom zouden moordenaars elkaar niet mogen bevechten, ter entertainment van het gewone volk dat zich bedreigd voelt door deze criminelen? De kromheid zit hem in het feit dat door de uitzendingen sommige gevangenen boegbeelden worden, waar iedereen het over heeft én mee meeleeft. Het is moeilijk om een grens te trekken tussen het ‘sport’-onderdeel van het programma en de mensen die deze ‘sporters’ eigenlijk zijn.

De hoofdpersonages zijn dus de twee vrouwelijke krijger-gevangenen die de hele wereld aan hun voeten hebben liggen. De diepgang die de auteur in hun personages heeft gelegd is bijna verwarrend. De situatie waar ze zich in bevinden vraagt een enorme hardheid om het te overleven, zowel fysiek als mentaal. En dat is iets wat heel sterk naar voren komt. Het is moeilijk om van Loretta en Hamara te houden, want er zijn zoveel facetten in hun persoonlijkheid die je bijna angst aanjagen. En toch weet Nana Kwame Adjei-Brenyah ook hun zachte kern te vangen. In korte momenten voel je hun kwetsbaarheid die weggestopt zit achter een dik pantser. Het zijn tevens die momenten die je hart bijna laten breken, en het boek bijna emotioneel te zwaar maken.

De verschillende nevenpersonages zijn kleurrijk en verscheiden. Alle lagen van de diep gestoorde cultuur rondom Chain-Gang All-Stars krijgen een stem. Van de chauffeur die de Schakels naar hun bestemmingen brengt, de makers van het programma, tot de fervente tegenstanders. Bepaalde personages zijn heel goed te herkennen aan hun vertelstem en daarmee laat de auteur zien hoe getalenteerd hij is. Hij slaagt erin om verschillende stijlen te koppelen aan de verschillende personages en de lezer zo telkens een ander perspectief en ervaring te bieden. De hoeveelheid personages brengt je soms wat van je stuk, omdat ze vaak pas naarmate het boek vordert een definitieve plek in het verhaal krijgen. Toch zijn bijvoorbeeld de scènes met Hendrix ‘Scorpion Singer’ Young en Simon J. Craft onvergetelijk.

Met zijn kleine 450 bladzijden is Chain-Gang All-Stars vrij dik en het middendeel is een stuk taaier om doorheen te komen. Bepaalde personages/perspectieven voelen overbodig aan en zijn te weinig uitgewerkt om echte meerwaarde te bieden. Toch is het in het kader van het hele verhaal een klein minpunt en neem je dat graag voor lief, want het einde blaast je helemaal omver waardoor je al de rest vergeet.

Chain-Gang All-Stars is een fenomenaal boek, met een diep verontrustend thema. Het maatschappelijke aspect van entertainment en hoe we tegen ‘goed’ of ‘slecht’ aankijken wordt door Nana Kwame Adjei-Brenyah op een originele manier belicht. Het boek laat je een breed scala aan emoties voelen, van afkeer tot sympathie en veel meer. Het is mede hierdoor moeilijk om grote delen aan één stuk door te lezen, want af en toe heb je gewoon een adempauze nodig om weer even tot jezelf te kunnen komen. Voor wie een gelijkaardige (verontrustende) leeservaring wil, is Schitterend lichaam van Agustina Bazterrica een aanrader. Hou je niet van gewelddadige boeken die een stukje van de menselijke aard blootleggen dat niemand liever wil erkennen? Dan blijf je beter uit de buurt van Chain-Gang All-Stars.

Recensie: Chain-Gang All-Stars - Nana Kwame Adjei-Brenyah