Recensie: De Naam van de Roos RECENSIE

Recensie: De Naam van de Roos

De 8-delige serie De Naam van de Roos van Giacomo Battiato die dit jaar is uitgekomen, is een verfilming van het boek uit 1980 van de Italiaanse auteur Umberto Eco.

In 1327, ten tijde van de nog steeds donkere Middeleeuwen, verkeert de Rooms Katholieke kerk op zijn zachts gezegd in een crisis. De pauzen verbleven niet langer in Rome, maar in het Franse Avignon en de machtige Duitse keizer Lodewijk van Beieren steunt de ‘Franse’ paus Johannes XXII niet. De Benedictijner broeders erkennen alleen een paus uit Rome; de Franciscaners staan wel aan de kant van de paus uit Avignon. De Inquisitie van de paus heeft zijn handen vol om alle van ketterij beschuldigde monniken van de tegenpartijen te beschuldigen en te veroordelen. Het verscheurt de basis van het Roomse geloof en aan het conflict moet een einde komen. Bovendien is er een conflict betreffende de religieuze interpretaties van de geloofsregels. De Benedictijnen hangen een filosofische interpretatie aan. In verstand en rede is het goddelijke immers ook aanwezig, vinden de Benedictijnen. Hun tegenstanders vinden dit echter ketterij. Er zijn strikte regels en mensen moeten God vrezen. Letterlijk dus: men moet bang zijn voor God en de hel, dan blijven ze ook gewillig ten opzichte van de paus. Mensen die gaan nadenken; die kunst en wetenschap willen bestuderen, mensen die plezier in het leven zoeken en erover willen filosoferen, dat willen zij niet hebben! En daarmee is de basis gelegd voor de gebeurtenissen in het boek en de film.

De monnik William of Baskerville wordt door de Duitse keizer naar een afgelegen Benedictijns klooster gestuurd, samen met zijn jonge secretaris en leerling Adson van Melk, om een congres voor te bereiden om de vete tussen Benedictijnen en Franciscaners op te lossen en daarmee de weg vrij te maken voor een oplossing voor het probleem tussen Lodewijk en paus Johannes. De paus stuurt zijn inquisiteur Bernard Gui, een gevaarlijke geslepen tegenstander van William of Baskerville. Het boek beschrijft de 7 dagen dat broeder William en novice Adson in het klooster verblijven en iedere dag vindt er een moord plaats. De moorden hebben te maken met de mysterieuze bibliotheek, die gebouwd is als een labyrint, en een mysterieus verboden manuscript. Iemand doet er alles aan om dit geheim te houden. William onderzoekt samen met Adson de moorden en tracht deze moorden op te lossen op basis van wetenschap en rede, terwijl Bernard Gui als een kille religieuze fanaat alles en iedereen van hekserij beschuldigt en op de brandstapel werpt.

Het boek van Umberto Eco is een hele dikke pil en je moet even een aanloop nemen, want Eco is een deskundige op het gebied van middeleeuwse historie en literatuurwetenschap. De man kent zijn klassiekers en zijn feiten en dit verwerkt hij ook in al zijn boeken. Hierdoor is De Naam van de Roos niet zomaar een historische thriller, maar gaat Eco echt de diepte in, met verwijzingen en stellingen, waardoor je af en toe best even door moet zetten en even moet slikken omdat je wel erg veel informatie voorgeschoteld krijgt. Toch is het boek absoluut niet taai of langdradig. Eco houdt de spanning erin, want hij maakt er geen saai geschiedkundig verhaal van, maar meer een spannende detective die zich in de Middeleeuwen afspeelt. Het is duister; onheilspellend en mysterieus en daardoor ongelofelijk boeiend.

In 1986 is het verhaal verfilmd als "The Name of the Rose” door regisseur Jean-Jacques Annaud met Sean Connery en Christian Slater in de hoofdrollen. De sfeer van het boek wordt heel goed in beeld gebracht: het onheilspellende en het mysterieuze duistere. Sean Connery is super gecast natuurlijk en ook Christian Slater was een goede keuze. De film zat zo vol duistere monsterlijk lelijke monniken, dat het bijna een horror verhaal werd.

Nu is via de Italiaanse zender Rai in samenwerking met Sony Pictures het boek opnieuw verfilmd, als 8-delige serie. En de Italiaanse regisseur Giacomo Battiato maakt van De Naam van de Roos zondermeer een schot in de roos. Het is een echte complete bijna letterlijke verfilming geworden, trouw aan het boek. Omdat het een serie is, heeft Giacomo Battiati De Naam van de Roos ook veel uitgebreider en gedetailleerder neer kunnen zetten, dan de eerste verfilming.

De film werpt vragen op over religie en de angst van de kerk in die tijd om informatie vrij te geven, waarvan de kerk vond dat die niet in overeenstemming was met hun visie op de bijbel. Onder de laag van de zoektocht naar een serie moordenaar, worden ook discussies gehouden over geloofskwesties. Het is een film die je aan het denken zet en die je laat zien waarom de Middeleeuwen een afbreuk waren van alles aan vooruitgang wat de klassieke oudheid wel al had bereikt. De sets en manier van filmen brengen de beklemmende sfeer heel goed in beeld.

De acteurs zijn minder grotesk gemaakt dan in de eerste verfilming van De Naam van de Roos, maar de sfeer is er niet minder dreigend door. John Turturro speelt William of Baskerville en hij heeft de perfecte afwachtende teruggetrokken houding van een man die God wil vinden door middel van wetenschap. Bedachtzaam, slim en geslepen. Damian Hardung speelt de jonge novice Adson van Melk. Adson staat op de drempel van volwassenheid, maar is eigenlijk nog heel naïef. De gebeurtenissen in de abdij laten hem echter een hele snelle ontwikkeling doormaken, zowel op intellectueel gebied als op religieus en seksueel gebied. Rupert Everett speelt de inquisiteur Bernard Gui op een meesterlijke manier. Kil, arrogant en onaantastbaar.

Een echte aanrader voor de liefhebbers van verfilmde historische thrillers en goede spannende series. Voor mij is deze serie De Naam van de Roos zeker 5 hartjes waard.

Recensie: De Naam van de Roos